Lưu ý khi ăn uống ngày Xuân

ThS.BS Doãn Thị Tường Vi (nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện 198) 

(Kiến Thức) - Các món ăn Tết truyền thống như thịt gà, giò chả, nem rán, canh măng, đối với người cao tuổi nên chế biến mềm nhừ.

Xuân Bính Thân đang đến trước cửa, đây chính là dịp nhà nhà sum họp. Để người cao tuổi có thể ăn Tết vui vẻ, vẫn thưởng thức các món ăn Tết truyền thống bên con cháu mà vẫn giữ được sức khoẻ tốt, chúng ta cần lưu ý một số điểm sau: 
Không làm biến động lớn các bữa ăn trong ngày, cụ thể vẫn đảm bảo 3 bữa chính trong ngày. Khi thưởng thức bánh chưng thì nên ăn vào buổi sáng hoặc trưa, đồng thời có thể giảm bớt 1 bát cơm. Các món ăn truyền thống như thịt gà, giò chả, nem rán, canh măng, đối với người cao tuổi nên chế biến mềm nhừ hoặc thái nhỏ nếu họ có vấn đề về nhai, nuốt. Đối với người thừa cân, rối loạn mỡ máu và các bệnh tim mạch nên hạn chế ăn các món xào rán, có thể sử dụng thịt nạc, thịt gia cầm nhưng bỏ da, thay thế giò xào bằng giò lụa, cá kho nhừ... Nếu ăn bánh chưng thì nên chọn bánh có thịt nạc. 
Món măng khô ninh chân giò là món không thể thiếu trong ngày Tết, riêng đối với người cao tuổi chỉ nên chọn măng non, ninh nhừ với sườn và tuyệt đối không ăn nhiều vì đây là món có nhiều chất xơ không tan. Đã có trường hợp người cao tuổi ăn nhiều, nhu động ruột lại giảm kết hợp các yếu tố khác dẫn đến tắc ruột do bã thức ăn phải cấp cứu. 
Thói quen ăn ít rau trong những ngày Tếtlà một sai lầm tai hại. Rau là nguồn cung cấp vitamin, muối khoáng và chất xơ. Chất xơ tuy không có giá trị dinh dưỡng nhưng rất cần cho sự tiêu hóa, đặc biệt đối với người cao tuổi. Chất xơ kích thích niêm mạc ruột, làm tăng nhu động của ruột, quét các vật thải, các chất độc, kể cả cholesterol thừa ra khỏi ống tiêu hóa, giúp phòng chống táo bón. Nên chế biến rau dưới dạng luộc, salad, rau trộn...
Hoa quả nên ăn cả quả tươi, không nên chỉ uống nước ép trái cây sẽ bỏ phí lượng chất xơ rất có ích đối với những người mắc đái tháo đường. Chỉ nên ăn hoa quả ít ngọt. 
Hạn chế dùng bánh ngọt, kẹo mứt, nước ngọt, nước ép trái cây, nước trái cây đóng hộp. Vì không chỉ chất béo, mà chất đường khi dùng nhiều sẽ dẫn đến thừa năng lượng và tích lũy dưới dạng mỡ, tập trung nhiều ở bụng, mông và đùi.
Tránh sử dụng các món ăn xào, rán nhiều vì chất béo cung cấp năng lượng cao gấp hơn 2 lần chất đạm và chất đường. Chất béo lẩn vào trong thức ăn làm cho mọi người không nhận rõ được, nhưng khi ăn vào dễ gây thừa cân, béo phì. Mặt khác, nếu chế biến thực phẩm bằng nướng, rán cháy cạnh nhiều, nhất là những thực phẩm bị cháy xém đen sẽ không tốt cho sức khoẻ, dễ gây ung thư.
Hạn chế sử dụng các phủ tạng như tim, gan, lòng, các loại thịt mỡ, da. 
Hạn chế bia, rượu vì chúng vẫn sinh ra năng lượng, nếu chỉ uống nhiều và ăn ít sẽ gây nên tình trạng mất cân đối về dinh dưỡng, không đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, sinh ra rối loạn chuyển hóa, chất thừa, chất thiếu. 
Một điểm nữa chúng ta phải chú ý về vệ sinh an toàn thực phẩm. Cố gắng mua vừa đủ, dùng thực phẩm có nguồn gốc, rau quả sạch. Hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn không có nhãn mác vì đề phòng có các chất bảo quản, hàn the, nhiều muối sẽ không tốt cho người cao tuổi. 
Nếu chẳng may bị tăng huyết áp, khẩu phần ăn cần giảm muối. Các món ăn mặn, dưa kiệu muối... ăn nhiều dễ ảnh hưởng đến huyết áp, thận. Những người có bệnh tim mạch nên tránh sử dụng đồ uống có cồn; nếu dùng chỉ nên dùng rượu vang nhẹ. Người bị đái tháo đường chỉ dùng rượu, bia khi đường huyết ổn định theo đúng quy định, và không uống khi trong bụng còn rỗng không có thức ăn (khi bị đói) để tránh nguy cơ hạ đường huyết. Tốt nhất, trước khi nghỉ Tết nên gặp chuyên gia dinh dưỡng để có thực đơn cụ thể trong dịp Tết, kết hợp với uống thuốc đều đặn. 
Tết hiện đại không chỉ dừng lại ở việc ăn uống, nghỉ ngơi mà phải là giải trí, chơi Tết. Vì vậy, người cao tuổi nếu có điều kiện không nên quên tập thể dục hằng ngày, đi bộ, tham quan và chúc tết họ hàng... Đó cũng là một hình thức tăng cường hoạt động thể lực để tiêu bớt những năng lượng thừa sau những bữa mâm cao cỗ đầy, gặp gỡ bạn bè, người thân.