Thơ Hồ Xuân Hương

Tiêu đề: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:46 pm

渡華封	Độ Hoa Phong	Qua vũng Hoa Phong (Người dịch: Hoàng Xuân Hãn)
片帆無急渡華封，峭壁丹崖出水中。水勢每隨山面轉，山形斜靠水門通。魚龍雜處秋煙薄，鷗鷺齊飛日照紅。玉洞雲房三百六，不知誰是水晶宮。	Phiến phàm vô cấp độ Hoa Phong, Tiễu bích đan nhai xuất thuỷ trung. Thuỷ thế mỗi tuỳ sơn diện chuyển, Sơn hình tà kháo thuỷ môn thông. Ngư long tạp xử thu yên bạc, Âu lộ tề phi nhật chiếu hồng. Ngọc động vân phòng tam bách lục Bất tri thuỳ thị Thuỷ Tinh cung.	Lá buồm thủng thỉnh vượt Hoa Phong. Đá dựng bờ son mọc giữa dòng. Dòng nước lần theo chân núi chuyển, Mình lèn nghiêng để lối duyềnh thông. Cá rồng lẩn nấp hơi thu nhạt, Âu lộ cùng bay bóng xế hồng. Băm sáu phòng mây cùng động ngọc, Đâu nào là cái Thuỷ Tinh cung?

dịch nghĩa

Lá buồm không vội vượt qua vũng Hoa Phong,
Vách đá đứng, sườn núi đỏ, giữa nước chỏi dựng lên.
Thế nước tuỳ chỗ theo mặt núi mà biến chuyển.
Hình núi nghiêng mình, nép tựa cửa lạch để nước thông qua.
Cá rồng lẫn lộn, tăm khuất dưới từng hơi nước mỏng mùa thu.
Âu cò cùng bay trong ánh đỏ mặt trời chiều.
Cõi Tiên có ba trăm sáu động ngọc và phòng mây,
Đây không biết chốn nào là cung Thuỷ Tinh.

Vũng Hoa Phong: vịnh Hạ Long, lấy tên huyện xưa, năm 1847 đổi làm Nghiêu Phong vì kiêng tên (Thiệu Trị). Huyện này gồm nhiều đảo.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:49 pm

海屋籌	Hải ốc trù	Ngóng đỉnh toan ngoan (Người dịch: Hoàng Xuân Hãn)
蘭橈隨意漾中流，景比山陽更覺幽。生面獨開雲露骨，斷鼇爭崎客回頭。馮夷疊作擎天柱，龍女添為海屋籌。大抵始皇鞭未及，古留南甸鞏金甌。	Lan nhiêu tuỳ ý dạng trung lưu Cảnh tỉ sơn dương cánh giác u Sinh diện độc khai vân lộ cốt Đoạn ngao tranh kị khách hồi đầu Bằng Di diệp tác kình thiên trụ Long Nữ thiêm vi hải ốc trù Đại để Thuỷ Hoàng tiên vị cập Cố lưu Nam điện củng kim âu.	Giữ duềnh thủng thẳng phẩy chèo lan, Sát núi càng hay cảnh lặng nhàn. Mây cuốn bày ra lèn cứng cỏi, Núi cao những ngóng đỉnh Toan Ngoan Bằng Di chống cột e trời đổ, Long Nữ thêm nêu sợ bể tràn. Dấu ngựa Thuỷ Hoàng chưa đến đó, Trời dành để giữ đất người Nam.

‒ dịch nghĩa

Phe phẩy mái chèo, tuỳ thích cỡi thuyền dong chơi giữa duềnh,
Qua gần chân núi lại thấy cảnh càng vắng.
Mây thoảng qua, núi lộ mặt, thấy đá chơ vơ,
Những khối lèn dựng cao vút khi qua dưới, khách phải vếch trông.
Hoặc là hải thần Bằng Di đã dựng cột để chống trời nghiêng,
Hoặc là hải thần Long Nữ đã nối thêm cây nêu trỏ cung điện dưới bể.
Ý chừng vua Tần Thuỷ Hoàng chưa từng đi kinh lí đến chỗ này,
Vì trời vốn dành nó lại ở xứ Nam này để làm vững chắc cơ đồ nước ta.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:50 pm

眼放青	Nhãn phóng thanh	Mắt toả màu xanh (Người dịch: Hoàng Xuân Hãn)
微茫螺黛拓滄溟，到此須教眼放青。白水磨成千刃劍，寒潭飛落一天星。怪形未已標三甲，神力奚庸鑿五丁。仿佛雲頹頭暗點，高僧應有坐談經。	Vi mang loa đại tháp thương minh Đáo thử tu giao nhãn phóng thanh Bạch thuỷ ma thành thiên nhẫn kiếm Hàn đàm phi lạc nhất thiên tinh Quái hình vị dĩ tiêu tam giáp Thần lực hề dung tạc Ngũ Đinh Phảng phất vân đồi đầu ám điểm Cao tăng ưng hữu toạ đàm kinh.	Bể xanh lấp loáng tận trời xa, Đây ngỡ màu xanh mắt tỏa ra. Nước bạc mài nên nghìn mũi kiếm, Đầm im rơi xuống một sao sa. Quái hình chưa dễ đề khoa bảng, Thần lực đâu đà tạc tượng ma. Phảng phất mây rà đầu xẩm tối, Cao tăng đang tụng chốn chiền già.

‒ dịch nghĩa

Mầu lam nhạt mờ mờ nối trời xa với bể xa.
Đến đây, tưởng như trong mắt toả sắc xanh ra
Nước bạc mài đá thành nghìn mũi gươm nhọn
Giữa đầm vắng, hình như có một sao trời sa xuống.
Vách đá hình kì quái không dễ dùng làm bảng đề danh kẻ đỗ đại khoa,
Nếu không sức thần thì sao tạc nổi tượng lực sĩ hùng dũng như vậy.
Phảng phất mây xuống thấp, phía trên đã xẩm tối,
Chắc đã có vị cao tăng ngồi yên lặng tụng kinh.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:52 pm

Nhập An Bang	Tới An Bang (Người dịch: Bùi Hạnh Cẩn)
Lãng tích phong trần vị nhạ cương, Phiêu linh thư kiếm nhập An Bang. Cừ lô thiên địa tâm thiên lý, Oa giốc sơn hà nhãn nhất soang (song). Thi giá cảm vân sơn quỷ khấp, Sầu thành liêu giả tửu binh hàng. Hứng hàm dục tá Tinh châu tiễn, Tiễn thử kỳ phong thuỷ bán giang.	Gió bụi lông bông bước vẫn tràn, Lênh đênh gươm sách tới An Bang. Sừng sên sông núi đôi con mắt, Quán trọ càn khôn dạ dặm ngàn. Thơ tứ dám rằng ma núi khóc, Thành sầu đành mượn lính men hàng. Say toan nhờ kéo châu Tinh cắt, Non nước xinh này cắt nửa gang.

Có thuyết cho rằng bài này không phải của Hồ Xuân Hương. An Bang là tên xa xưa của Hoa Phong, tức Nghiêu Phong hay Hạ Long ngày nay.

Nguồn: Hồ Xuân Hương thơ chữ Hán - chữ Nôm & giai thoại, Bùi Hạnh Cẩn, NXB Văn hoá - Thông tin, 1999

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:54 pm

水雲鄉	Thuỷ vân hương	Về chốn nước mây (Người dịch: Hoàng Xuân Hãn)
雲根石竇似蜂房，滿目山光接水光。涉海鑿山癡李勃，負舟藏壑拜元章。螺痕夕霽嶙峋出，霧影朝迷次第藏。漫說漁人舟一葉，教重門戶水雲鄉。	Vân căn thạch đậu tự phong phòng Mãn mục sơn quang tiếp thuỷ quang Thiệp hải tạc hà si Lí Bột Phụ chu tàng hác bái Nguyên Chương Loa ngân tịch tễ lân tuần xuất Vụ ảnh triêu mê thứ đệ tàng Mạn thuyết ngư nhân chu nhất diệp Sổ trùng môn hộ Thuỷ Vân hương.	Chân mây lỗ đá tựa phòng ong Chốn chốn lèn chong ánh nước lồng. Vượt bể đục non cười Lí Bột, Đội thuyền giấu động phục Nguyên Ông. Chiều êm sóng gợn lăn tăn nổi, Sáng toả mù tan lớp lớp trong. Vui chuyện kìa ai thuyền một lá, Cửa lèn len lỏi kiếm non bồng.

‒ dịch nghĩa

Dưới chân mây, bày hang đá như tổ ông;
Đầy mặt thấy ánh sáng trên núi tiếp với ánh sáng dưới nước.
Vượt bể để đi đục núi như Lí Bột thật là ngây,
Đột thuyền lên cạn giấu trong hang như Nguyên Chương thì đáng phục
Buổi chiều trời lạnh, sóng gợn lăn tăn hiện ra,
Ban sáng màn mù che núi lần lượt rút lui.
Vui chuyện bảo rằng người chài dong chiếc thuyền kia,
Đang len lỏi qua nhiều từng cửa tìm vào làng Tiên.

Thuỷ Vân hương: nghĩa đen là làn nước mây, xứ ở trên nước, giữa mây. Cũng là văn từ trỏ chốn Tiên.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:55 pm

棹歌聲	Trạo ca thanh	Trỗi tiếng ca chèo (Người dịch: Hoàng Xuân Hãn)
玲瓏四璧列雲屏，玉筍參差水面平。漸覺桃源山作戶，衹從魚浦石屯兵。盡教謝客遊難遍，這莫雲林畫不成。遙望山窮水盡處，忽然沖出棹歌聲。	Linh lung tứ bích liệt vân bình Ngọc duẩn sâm si thuỷ diện bình Tiệm giác Đào Nguyên sơn tác hộ Chỉ tùng Ngư Phố thạch đồn binh Tận giao Tạ khách du nan biến Già mạc Vân Lâm họa bất thành Dao vọng thuỷ cùng sơn tận xứ Hốt nhiên xung xuất trạo ca thanh.	Long lanh bốn phía rủ màn mây, Nước phẳng lô nhô măng mọc dày. Mới biết Nguồn Đào ngăn cửa đá, Nào ngờ Bến cá có đồn xây Mặc cho họ Tạ xem đâu hết, Dẫu có chàng Lâm vẽ chẳng tầy. Xa ngóng chân trời non lẫn nước, Bỗng nghe chèo hát trỗi đâu đây.

‒ dịch nghĩa

Long lanh bốn vách giăng những bức bình phong vẽ cảnh mây.
Đá hình cây măng ngọc lô nhô mọc trên mặt nước phẳng.
Thầy rõ ràng rằng lỗi vào Đào Nguyên có cửa bằng núi đá,
Lạ thay! Sao mà bên bến cá lại có thành xây bằng đá để đóng đồn binh
Mặc lòng chàng Tạ Linh Liên đến chơi đây, đi xem đâu hết,
Dẫu là hoạ sĩ Ngọc Vân Lâm vẽ cảnh cũng không thật đúng,
Ngóng trông đến chỗ cuối nước hết núi,
Thình lình nghe tiếng chèo và tiếng ca trỗi lên.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:56 pm

Ðông Sơn thừa lương	Hóng mát Ðông Sơn (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Ðồ Sơn chi đông viết Ðông Sơn, Dao vọng sơn hình tự mã yên, Cổ tự môn tòng lâm lộc xuất, Giang Phi động tại thạch bình gian, Phiếm châu hữu khách ca minh nguyệt, Cao ngận hà nhân tuý thạch bàn, Sơn đỉnh bất tri tang hải biến, Ngật nhiên chi trụ chướng cuồng lan.	Ðông Ðồ Sơn núi gọi Ðông Sơn, Yên ngựa hình non xa thoáng trông, Cổ tự, cổng thiền rừng thấp thoáng, Hang Giang cửa động đá mênh mông. Thả thuyền khách hát trong trăng sáng Nằm khểnh ai say giữa thạch bàn, Non núi nào hay dâu biển mải, Bên trời sừng sửng chắn cuồng phong.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:57 pm

Long tỉnh quá trạc	Qua chơi giếng rồng (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Ngọc sơn sơn hạ tiểu khê biên, Xuyên thạch quyên quyên chú bách xuyên. Nhuận hoạt hồn như hòa ngọc dịch, Thanh hương sai khả thắng long diên. Dư ba tư tưởng thiên chu thụ, Lưu trạch xuyên xuyên vạn lục điền. Tinh diệp khởi ưng tư nhất ấp, Vương Minh dụng cấp phúc di thiên.	Dưới núi Ngọc Sơn dòng nước trong, Thấm hòa xuyên đá rót trăm sông, Hồn như nước ngọc lên ngời sáng, Hơn thể rãi rồng tỏa ngát hương, Róc rách tưới lên ngàn gốc đỏ Chan hòa dòng thắm vạn đồng xanh, Há riêng giếng nước cho thôn ấp, Chu cấp Vương Minh, phước báu ban.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:58 pm

Phật động thâm u	Phật động thâm u (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Truyền văn Phật tích tại Linh San, Cận đắc sơn ông chỉ thử gian, Ðộng khẩu thiển thâm hoang thảo kính Tự ngân nồng đậm ấn đài ban, Phóng đăng hồ ngoại kiều do tại, Cấp thủy biên khê tỉnh bất can, Sắc tức thị không không thị sắc, Thiền gia đương tác như thị quan.	Tương truyền dấu Phật tại Linh Sơn, Nay được sơn ông chỉ đỉnh non, Cửa động nông sâu cây cỏ dại, Chữ mờ phai nhạt dấu rêu mòn. Ngoài hồ đèn thả, cầu soi bóng, Bến nước khe trong, chẳng cạn dòng, Sắc tức thị không, không thị sắc Thiền gia hiểu thế việc trần gian.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:59 pm

Ðăng Đông Sơn tự kiến ký kỳ 1	Lên chơi Đông Sơn tự kỳ 1 (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Ðông Sơn cảnh chiếm nhất hồ thiên, Bảo áp phi lai pháp giới yên, Nham thạch điểm đầu hoàn vũ hạ, Thiên hoa mãn thụ lộng phong tiền, Ðế Bà hương hỏa phương lân cận, Trịch Chúa xa luân cựu tích truyền, Phổ độ hàng từ siêu khổ ải, Thuần âu than hạ túc ngư thuyền.	Ðông Sơn cảnh chiếm một hồ riêng, Uyên báu bay về, khói pháp chen, Ðá núi điểm đầu, mưa phất xuống, Ngàn hoa nở rộ, gió tung lên, Ðế Bà hương hỏa thơm bên xóm, Trịnh Chúa xe qua vết cũ còn, Cứu độ bè từ qua bể khổ, Chim âu ngủ đứng bến ngư thôn.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Mon Jul 07, 2014 11:59 pm

Ðăng Đông Sơn tự kiến ký kỳ 2	Lên chơi Đông Sơn tự kỳ 2 (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Bạch lộ hoành giang thủy tiếp thiên, Tùng lâm nhất thốc cách vân yên, Nữ Vu trị vũ vô đông hạ, Ngư phủ phi điêu hoặc hậu tiền, Ngộ đạo cao tăng huề tích khứ, Hiện thân Cổ Phật đáo kim truyền, Ðăng lâm độc bộ Ðông Sơn thượng, Thừa hứng lâm lưu nguyệt mãn thuyền.	Cò trắng qua sông nước nối trời, Chùa thiền một cảnh khói mây trôi, Nữ Vu trị thủy không đông hạ, Ngư phủ thuyền qua sau trước bơi. Ngộ đạo Cao tăng mang gậy xuống, Hiện thân Phật Tổ đến đây rồi. Một mình lên núi Ðông Sơn dạo, Thi hứng đầy thuyền trăng sáng soi.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Tue Jul 08, 2014 12:00 am

Tháp sơn hoài cổ	Lên núi Tháp nhớ xưa (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Cổ tháp di khư loạn thảo đôi, Dục Vương khứ hậu uỷ hôi đồi, Thiên quân bảo khí minh lưu thuỷ, Cửu cấp phù đồ hoá kiếp hôi, Tiều tử ỷ kha miên thạch đắng, Mục nhi khu độc há sơn ôi, Ðăng cao dục hội sơn tăng giảng, Hà xứ chung thanh khụ nhất hồi.	Tháp cũ nền xưa cỏ dại tràn, Dục Vương xa vắng cảnh hoang tàn, Ngàn cân bảo khí reo bên nước, Chín bậc phù đồ gạch ngói tan, Tiều tử tựa rìu bên đá ngủ, Mục đồng xua nghé xuống đồi hoang, Lên cao muốn hỏi sơn tăng đạo, Chuông vắng đâu đây vọng cuối ngàn.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Tue Jul 08, 2014 12:02 am

Thạch phố quan ngư	Bến đá xem đánh cá (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Phong điềm ba tỉnh độ giang mi, Vọng vọng ngu châu nhất tự nhi, Thủ thám giao cung giang tác lộ, Võng thu thần thị tịch vi kỳ, Huề la bản phụ phan thuyền vĩ, Khấu tiệp đà sư hệ tửu chi, Hoặc thủ chư "ly" kiêm thủ "hoán", Thánh nhân khai vật dữ nhân nghi.	Gió im sóng lặng dạo bên sông, Ngắm ngắm thuyền chài giang giăng hàng, Tay kiếm hang rồng sông mở lối, Lưới quăng chợ hến sóng cờ dâng, Bà buôn xách giỏ vin khoan cuối, Ông lái gõ chèo chén rượu nâng, Hoặc lúc quẻ ly, khi quẻ hoán, Thánh nhân định vật, ý người trần.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Tue Jul 08, 2014 12:03 am

Bộ Khánh Minh tự cảm hứng	Dạo chùa Khánh Minh cảm hứng (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Phạn Vương quy khứ kỷ thời lai, Không ủy Kỳ Viên ế thảo lai, Khánh hữu cơ duyên quy biệt viện, Chung vô cư nghiệp trệ không giai, Ðồi lương bại ngõa sào ma tước, Phá kệ tàn bi yểm lục đài, An đắc Như Lai Thiên Thủ Phật, Hư không nhất dạ khởi lâu đài.	Phạn Vương đi khỏi bao giờ lại, Còn để Kỳ Viên cỏ mọc đầy, Khánh đá có duyên dời viên khác, Chuông không giá móc vất bên đài, Ngói tan, xà mục chim làm tổ, Bệ vỡ, bia mòn rêu biếc vùi, Giá được ngàn tay như Phật Tổ, Hư không một tối dựng lâu đài.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Tue Jul 08, 2014 12:04 am

Cốc tự tham thiền	Thiền định ở chùa Cốc (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Thần ngoan quỷ tạc bất tri niên, Thế thế an bài nhược tự nhiên, Ốc bất ngõa từ giai bất thế, Nham như tường bích thạch như diên, Dạ minh hiến quả liên đài hạ, Phong tử hàm hoa bảo án tiền, Ðào hưởng tiều ca hòa điểu ngữ, Thanh thanh hoán tỉnh lão tăng miên.	Thần bào quỹ đẽo tự bao niên, Hình thể an bài sẵn tự nhiên, Mái chẳng ngói tranh, thềm chẳng trát, Vách như tường lát, đá như sườn. Ðàn dơi cúng trái dài sen quý, Ong mật dâng hoa trước án hương. Sóng vỗ, ca tiều, chim chóc hót, Sư già chợt tỉnh giấc miên mang.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Tue Jul 08, 2014 12:05 am

Ðề Trấn Quốc tự	Ðề chùa Trấn Quốc (Người dịch: Phạm Trọng Chánh)
Trang lâm thuỳ thị cảnh trung nhân, Tế tế thanh phong phiến phiến huân. Thuỷ nguyệt ba lung liên quải choát, Hương yên bảo thoại lộ liên vân. Tẩy không trần lự hoa hàm thoại, Hoán tỉnh mê đồ thảo diệc xuân. Ðáo cảnh linh nhân hồi thủ vấn, Ðông nam phất tụ nhạn thành quần.	Ai người đến đó khách đài trang, Nhè nhẹ thanh thanh cơn gió nam, Trăng nước sóng lồng, sen nỏn cánh, Khói hương tàn báu, hạc mây ngàn. Rửa niềm trần tục hoa hàm tiếu, Gợi tỉnh niềm mê, cỏ thắm xuân, Ðến cảnh quay đầu, người muốn hỏi, Ðông nam tay vẫy, nhạn tung đàn.