Thơ Hồ Xuân Hương

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:17 am

Hỏi Trăng Bài 1

Một trái trăng thu chín mõm mòm,
Nảy vừng quế đỏ đỏ lòm lom!
Giữa in chiếc bích khuôn còn méo,
Ngoài khép đôi cung cánh vẫn khòm.
Ghét mặt kẻ trần đua xói móc,
Ngứa gan thằng Cuội đứng lom khom.
Hỡi người bẻ quế rằng ai đó,
Đó có Hằng Nga ghé mắt dòm.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:18 am

Hữu Cảm

Thảm hại chiều xuân chẳng nể nhau
Yêu hoa chi để với hoa sầu
Nửa sân phong nguyệt chưa chồi ngọc
Một bức thư tình lặng hạt châu
Hồn bướm năm canh bầu bạn thỏ
Cầu ô muôn kiếp vợ chồng Ngâu
Tương tư biết thuở nào khuây khỏa
Giọt nước duềnh Tương đã đến đâu

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:20 am

Ký Tao Nương Mộng Lan

Gió thổi hơi Lan đã mát lừng
Tự nhiên gặp gỡ cũng vì chưng
Câu thơ vịnh tuyết còn văng vẳng
Chén rượu chờ trăng vẫn ngấn lưng
Cờ muốn thi gan xe pháo mã
Đàn còn lựa gảy tính tình tưng
Nhắn ai mơ kẻ tri âm đó
Xin ngỏ lời ra chớ ngập ngừng

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:21 am

Khóc Chồng Làm Thuốc

Văng vẳng tai nghe tiếng khóc gì
Thương chồng nên phải khóc tì ti
Ngọt ngào thiếp nhớ mùi cam thảo
Cay đắng chàng ôi vị quế chi
Thạch nhũ trần bì sao để lại
Quy thân liên nhục tẩm đem đi
Dao cầu thiếp biết trao ai nhỉ
Sinh ký chàng ôi tử tắc quy

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Cô lang thuốc khóc chồng
Câu 2: Thương chồng nên nỗi khóc tì ti
Câu 6: Quy thân liên nhục nhớ đem đi
Câu 7: Dao cầu thiếp biết trao ai được

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Vô đề 42
Câu 2: Khóc gì những tiếng tỉ tì ti
Câu 5: Thạch nhũ trần bì phong để lại
Câu 6: Quy thân liên nhục gói đem đi
Câu 7: Đông hoa thảm đạm hay chăng tá
Câu 8: Sinh giã thương tâm tử giã ly

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:23 am

Khóc Tổng Cóc

Hỡi chàng ôi hỡi chàng ôi
Thiếp bén duyên chàng có thế thôi
Nòng nọc đứt đuôi từ đây nhé
Nghìn vàng khôn chuộc dấu bôi vôi

(Bản khắc 1921)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Khóc chàng Tổng Cóc
Câu 1: Chàng ơi ới hỡi hỡi chàng ôi
Câu 2: Lửa hương mới bén nửa năm trời
Câu 4: Nghìn vàng khôn chuộc giống bôi vôi

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Khấp phu quân danh Cai Cóc
Câu 1: Chàng ôi chàng hỡi hỡi chàng ôi
Câu 4: Nghìn vàng khôn chuộc giống bôi vôi

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Khấp Cai Cóc
Câu 1: Chàng ôi chàng hỡi hỡi chàng ôi

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Khấp phu Cai tổng Cóc
Câu 1: Chàng Cóc ôi chàng Cóc ôi

Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008

Theo cụ Dương Văn Thâm sưu tầm tài liệu về giai thoại thơ Hồ Xuân Hương (tài liệu đã dẫn) thì Hồ Xuân Hương làm bài Khóc tổng Cóc trong thời gian đã lấy ông phủ Vĩnh Tường. Do sự rẽ duyên của người vợ cả và gia đình họ hàng nhà Cóc, nên Hồ Xuân Hương mới đưa cả họ hàng nhà Cóc vào bài thơ để giễu: nhái bén, chẫu chàng, nòng nọc, chẫu chuộc, tất nhiên là giễu một tổng Cóc còn sống, chứ không phải là khóc khi tổng Cóc chết, như bấy nay có người hiểu, e rằng bất nhẫn.

Theo bài viết nhan đề "Tổng Cóc với Xuân Hương" của nhà thơ Nguyễn Phú Long (Richmond, VA) đăng trong Tạp Chí Cỏ Thơm số 26 (2004) thì tên thật của Tổng Cóc là Cốc. Tên "Cóc" là do người dân Sơn Tây đặt cho ông để tỏ lòng kính phục ông đã có gan làm những việc phúc đức như vớt thây người chết trôi rồi mai táng lại. Người đời có những câu như "Gan cóc tía" và "Con cóc là cậu ông Trời". Theo chuyện kể của Nguyễn Phú Long thì HXH lấy Tổng Cóc để có nơi nương tựa lúc gia đinh gặp khó khăn. Rồi vì bị vợ lớn ghen nên bà bỏ đi, trở lại Khán Xuân. Lập luận này có hợp lý không khi mà việc bỏ vợ, bỏ chồng vào thời đó cũng phải được luật lệ cho phép? Bộ Luật Hồng Ðức tức Quốc Triều Hình Luật đời Vua Lê Thanh Tôn (1442- 1497) minh thị "người vợ tự ý bỏ nhà chồng, dù là về với bố mẹ ruột, bị coi là phạm trọng tội". Vả lại, bà vốn có ăn học, dòng giõi, nên tuy thích bỡn cợt, nhưng không vì thế mà bởn cợt cả với chồng. Dù sao thì cũng có bài thơ mà không biết có phải của bà không?

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:25 am

Không Chồng Mà Chửa

Cả nể cho nên hoá dở dang
Sự này có thấu hỡi chăng chàng
Duyên thiên chưa thấy nhô đầu dọc
Phận liễu sao mà nảy nét ngang
Cái tội trăm năm chàng chịu cả
Chữ tình một khối thiếp xin mang
Quản chi miệng thế lời chênh lệch
Chẳng thế nhưng mà thế mấy ngoan

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chửa hoang
Câu 2: Nỗi niềm chàng có biết chăng chàng
Câu 7: Quản bao miệng thế lời chênh lệch
Câu 8: Những kẻ khôn mà có kẻ ngoan

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh người chửa hoang
Câu 1: Cả nể cho nên nỗi dở dang
Câu 6: Mảnh tình một khối thiếp xin mang
Câu 7: Quản bao miệng thế lời chênh lệch
Câu 8: Không có nhưng mà thế mấy ngoan

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh nữ hoang thai
Câu 1: Quá nể cho nên sự dở dang
Câu 3: Duyên thiên chưa thấy đua đầu dọc
Câu 7: Ai ôi chớ có chê cười nhé
Câu 8: Không có nhưng mà thế mấy ngoan

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Vịnh nữ hoang thai
Câu 1: Quá nể cho nên hoá dở dang
Câu 3: Duyên thiên chưa thấy đua đầu dọc
Câu 6: Mảnh tình một khối thiếp xin mang
Câu 8: Không có nhưng mà có mấy ngoan

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Hoang nữ
Câu 2: Sự này có biết hỡi chăng chàng
Câu 4: Phận liễu sao đà nảy nét ngang
Câu 5: Cái tội trăm năm chàng biết chửa
Câu 6: Mảnh tình một khối thiếp xin mang
Câu 7: Thôi thôi buộc chỉ từ nay nhé
Câu 8: Cấm thỏ đừng cho tới cửa hang

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:27 am

Khấp Vĩnh Tường Quan

Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi
Cái nợ phù sinh có thế thôi
Chôn chặt văn chương ba thước đất
Ném tung hồ thỉ bốn phương trời
Nắm xương dưới đất chau mày khóc
Hòn máu trên tay mỉm miệng cười
Đã thế thời thôi cho mát mẻ
Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Khấp quan phủ
Câu 1: Trăm năm ông phủ Vĩnh Tường ôi
Câu 2: Cái nợ ba sinh đã trả rồi
Câu 4: Tung hê hồ thỉ bốn phương trời
Câu 5: Cán cân tạo hóa rơi đâu mất
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại rồi
Câu 7: Hăm bảy tháng trời là mấy chốc

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Khóc ông phủ Vĩnh Tường
Câu 1: Trăm năm ông phủ Vĩnh Tường ôi
Câu 2: Cái nợ ba sinh đã trả rồi
Câu 4: Tung hê hồ thỉ bốn phương trời
Câu 5: Hạt sương dưới chiếu cau mày khóc
Câu 6: Giọt máu trên tay mỉm miệng cười
Câu 7: Năm bảy tháng trời là mấy chốc
Câu 8: Trăm năm ông phủ Vĩnh Tường ôi

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Khấp phu quân Vĩnh Tường phủ quan
Câu 2: Thân thể coi xem đã khác rồi
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại thôi
Câu 7: Một tháng mấy ngày nên nỗi thế

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Hồ Xuân Hương khấp Vĩnh Tường phủ tri phủ
Câu 2: Thân thể coi xem đã khác rồi
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại thôi
Câu 7: Một tháng mấy ngày nên nỗi thế

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Vô đề 10
Câu 2: Ngoài ba mươi tuổi cũng một đời
Câu 4: Phá tan hồ thỉ bốn phương trời
Câu 7: Vì chữ tình chung nên phải viếng

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Khấp phu vi Vĩnh Tường tri phủ
Câu 1: Ngàn năm ông phủ Vĩnh Tường ôi
Câu 2: Trống giục chiêng đưa biết mấy hồi
Câu 5: Cán cân tạo hóa rơi đâu mất
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại rồi
Câu 7: Liệu nẻo mà đi cho mát mẻ
Câu 8: Ngàn năm ông phủ Vĩnh Tường ôi

- Bản Đăng khoa lục sưu giảng
Tựa đề: Điếu quan phủ Vĩnh Tường
Câu 2: Võng giá nghênh ngang xếp cả rồi
Câu 5: Vướng chân trong ngục ôm lòng khóc
Câu 6: Chảy máu trên tay mỉm miệng cười
Câu 7: Phúc quả công danh phó trả trời

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:28 am

Lấy Chồng Chung

Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Năm chừng mười họa hay chăng chớ
Một tháng đôi lần có cũng không
Cố đấm ăn xôi xôi lại hỏng
Cầm bằng làm mướn mướn không công
Nỗi này ví biết dường này nhỉ
Thời trước thôi đành ở vậy xong

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922
Câu 1: Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Câu 2: Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Câu 3: Năm thì mười họa hay chăng chớ
Câu 7: Thân này ví biết đường này nhỉ
Câu 8: Thà trước thôi đành ở vậy xong

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh người vợ lẽ
Câu 3: Năm thì mười họa hay chăng chớ
Câu 5: Cố đấm ăn xôi xôi cũng hỏng
Câu 7: Thân này ví biết dường này nhỉ
Câu 8: Thà trước thôi đành ở vậy xong

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh tác nhân thiếp
Câu 2: Chém cha cái số lấy chồng chung
Câu 3: Năm thì mười họa nên chăng chớ
Câu 7: Thân này ví biết dường này nhỉ

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:29 am

Lỡm Học Trò

Khéo khéo đi đâu lũ ngẩn ngơ
Lại đây chị dạy lối làm thơ
Bướm non ngứa lợi châm hoa rữa
Dê bé buồn sừng húc giậu thưa

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:30 am

Mời Ăn Trầu

Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi
Này của Xuân Hương mới quệt rồi
Có phải duyên nhau thì thắm lại
Đừng xanh như lá bạc như vôi

(Bản khắc 1921)

Khảo dị: bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tặng khách
Câu 1: Quả cau nho nhỏ lá trầu hôi
Câu 3: Có phải duyên nhau thì đỏ thắm

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:32 am

Mời Khách Ăn Trầu

Thân này ví xẻ làm hai được
Nửa để trong nhà, nửa đệ ra

(Quốc văn tùng ký)

Nguyên văn lời Dẫn bằng chữ Nôm:
Có hai người khách đến chơi nhà Xuân Hương, một người tên là Để, một người tên là Đệ, đến sau mời ở chơi nhà ngoài. Xuân Hương bổ quả cau làm hai, mỗi cơi quệt một nửa lá trầu, sai hai con hầu bưng đi mời hai người khóc. Mỗi cơi một mảnh hoa tiên đề hai câu thơ (như trên).

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:33 am

Miếu Sầm Thái Thú

Ghé mắt trông lên thấy bảng treo
Kìa đền thái thú đứng cheo leo
Ví đây đổi phận làm trai được
Thì sự anh hùng há bấy nhiêu

(Bản khắc 1922)

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:34 am

Núi Ba Đèo

Một đèo một đèo lại một đèo
Khen ai khéo vẽ cảnh cheo leo
Cửa son tía ngắt lơ thơ móc
Đường đá xanh rì lún phún rêu
Phưởng phất chồi thông cơn gió tốc
Mịt mờ ngọn cỏ lúc sương gieo
Hiền nhân quân tử ai là chẳng
Mỏi gối chồn chân cũng muốn trèo

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Đèo Ba Dội
Câu 2: Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son đỏ hoét tùm bum nóc
Câu 4: Hòn đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Lắt lẻo cành thông cơn gió tốc
Câu 6: Đầm đìa lá liễu giọt sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh đèo Ba Dội
Câu 2: Khen ai khéo đặt cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son đỏ hoét tùm um móc
Câu 4: Hòn đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Lắt lẻo cành thông cơn gió thốc
Câu 6: Đầm đìa lá liễu giọt sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

- Bản Xuân hương thi sao
Tựa đề: Vịnh ba đèo
Câu 1: Qua hết một đèo lại một đèo
Câu 2: Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son tía ngắt lơ thơ nóc
Câu 4: Thềm đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Vất vưởng cành thông cơn gió thổi
Câu 6: Đầm đìa ngọn cỏ lúc sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Vịnh ba đèo
Câu 1: Qua hết một đèo lại một đèo
Câu 2: Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son tía ngắt lơ thơ nóc
Câu 4: Thềm đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Phưởng phất cành thông cơn gió thổi
Câu 6: Đầm đìa ngọn cỏ lúc sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

- Bản Xuân hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh ba đèo
Câu 1: Cách một đèo qua lại một đèo
Câu 2: Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son tía ngắt lơ thơ nóc
Câu 4: Thềm đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Vất vưởng cành thông cơn gió thổi
Câu 6: Đầm đìa ngọn cỏ lúc sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:35 am

Núi Kẽm Trống

Hai bên thời núi giữa thời sông
Có phải đây là Kẽm Trống không
Gió vật sườn non kêu lắc rắc
Sóng dồn mặt nước vỗ long bong

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Kẽm Trống
Câu 3: Gió đập cành cây khua rắc đắc

- Bản Quốc văn tùng ký
Câu 3: Gió thổi cành cây khua lắc cắc
Câu 4: Sóng dồn mặt nước vỗ lung tung

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh cái Kẽm Trống
Câu 2: Có phải này là Kẽm Trống không
Câu 3: Trên núi gió khua cây lắc cắc
Câu 4: Dưới sông sóng vỗ nước long tong

Theo các văn bản tiếng Nôm bài này chỉ có 4 câu, tuy nhiên theo bản quốc ngữ sau này còn 4 câu nữa:

Ở trong hang núi còn hơi hẹp
Ra khỏi đầu non đã rộng thùng
Qua cửa mình ơi nên ngắm lại
Nào ai có biết nỗi bưng bồng

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:36 am

Ngại Ngùng

Ngại ngùng chưng những lúc phân kỳ
Vó ký dùng dằng bước chẳng đi
Lưu giản đôi câu sa giọt ngọc
Tương tư nửa gánh nặng vai chì
Cầm thông sầu gảy năm cung biệt
Rượu cúc say nghiêng một chén ly
Tưởng nước non này trăng gió ấy
Thấu tình chăng nhẽ khách tương tri

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:37 am

Nguyệt Hỡi Đê Mê

Nguyệt hỡi đê mê mấy buổi nay
Vắng tình đây những ngẩn ngơ thay
Trà pha liên tử mà không chuộng
Rượu chuốc bồ đào cũng chẳng say
Giấc bướm mơ màng hơi trống điểm
Hồn mai phảng phất tiếng sênh bay
Tình chung ai có hay chăng tá
Con tạo ghen chi những quấy rầy

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:38 am

Nhĩ Hà Tức Cảnh

Thấp thoáng đầu ghềnh lún phún mưa
Đố ai vẽ được cảnh tiêu sơ
Xanh om cổ thụ tròn như tán
Trắng xóa tràng giang phẳng ngỡ tờ
Còi mục thét trăng miền khoáng dã
Lưới ngư chăng gió bãi bình sa
Chuông ai đứt nối bên kia tá
Lầm lỡ chung tình một túi thơ

(Bản khắc 1914)

Sở dĩ gọi Nhĩ Hà là do khúc sông Hồng chảy qua Thăng Long uốn lượn cong cong như cái khuyên đeo tai. Nhĩ Hà cũng đọc là Nhị Hà và nay thường gọi là sông Nhị.

Khảo dị: bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Tức cảnh
Câu 6: Chài ngư tung gió bãi bình sa

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:16 pm

Nước Đằng

Ðằng quốc xưa nay vốn nhỏ nhen
Lại còn Tề Sở ép hai bên
Ngảnh mặt sang Tề e Sở giận
Quay đầu về Sở sợ Tề ghen

(Bản khắc 1921)

Theo bản khắc 1921, nguyên tựa đề bài thơ: "Thích Đằng tiểu quốc dã, gián ư Tề Sở, sự Tề hồ, sự Sở hồ tứ cú". Do quá dài dòng nên ghi theo bản khắc 1922.

Khảo dị: bản khắc 1922
Tựa đề: Nước Đằng
Câu 2: Lại thêm Tề Sở ép hai bên

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:19 pm

Phiếm Chu Ngoạn Nguyệt (giong thuyền chơi trăng

Hà đông một dải nước trong veo
Lãng đãng thuyền tình chở nặng chèo
Gợn sóng nhấp nhô tăm cá lội
In dòng chấp chới mảnh trăng gieo
Muốn trôi thơ lá mà than thở
Phải mượn tin băng để dập dìu
Cây cỏ thêm buồn lòng nước cũ
Ái ân lạnh lẽo biết bao nhiêu

(Bản khắc 1914)

Theo bản khắc 1914, tựa đề nguyên chữ Hán "Phiếm chu ngoạn nguyệt" (Giong thuyền chơi trăng), phần thơ là tiếng Nôm.

Khảo dị: bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Phiếm chu
Câu 3: Dợn sóng nhấp nhô tăm cá lội
Câu 4: In dòng lấp lánh mảnh trăng gieo
Câu 7: Cây cỏ thêm buồn lòng nhạo thủy

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:22 pm

Quan Hậu Sợ Vợ

Tình cảnh ấy nước non này
Dẫu không Bồng Đảo cũng Tiên đây
Hành Sơn mực điểm đôi hàng nhạn
Thứu Lĩnh đen trùm một thứ mây
Lấp ló đầu non vầng nguyệt chếch
Phất phơ sườn núi lá thu lay
Hỡi người quân tử đi đâu đó
Đến cảnh sao mà đứng lượm tay

(Bản khắc 1922)

Quan Hậu là chỉ chức quan hậu bổ, nghĩa là lãnh làm việc quan mà chực chỗ khuyết đợi bổ vào.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:23 pm

Quá Nghệ An hoài giai nhân, hựu thể

Quấy quả chi nhau những những điều
Của ai xem đã đã nên chiều
Trời đem tài sắc cho trông thấy
Người có phong tình mới dám yêu
Buổi lạ có đâu sàm sỡ mãi
Lòng riêng nghe những ngậm ngùi nhiều
Lời này xin nhớ cho ta mấy
Lẩn thẩn đừng màng dạ thấp cao

(Thi ca Nam âm)

Tựa đề: "Qua Nghệ An nhớ bạn hiền, bài 2".
Giai nhân, ngoài nghĩa chỉ người đẹp, còn tùy văn cảnh, đối tượng mà có những nghĩa khác. Ví dụ: trong Sở từ thì chỉ Sở Hoài Vương, Sở Tương Vương; trong Văn tuyển thì chỉ quần thần; trong thơ Đỗ Phủ "Tuyệt đại hữu giai nhân, U cư tại không cốc" là chỉ người hiền tài.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:28 pm

Quán Sứ Tự

Quán Sứ chùa xưa cảnh vắng teo
Thương ôi sư đã hóa ra mèo
Sáng banh vắng kẻ khua dùi mõ
Trưa trật không người quét kẽ rêu
Chí chát chày kình im lại đấm
Lầm rầm tràng hạt đếm cùng đeo
Buồm từ cũng rắp sang Tây Trúc
Gió vật cho nên phải lộn lèo

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chùa Quán Sứ
Câu 1: Quán Sứ sao mà cảnh vắng teo
Câu 2: Hỏi thăm sư cụ đáo nơi neo
Câu 3: Chày kình tiểu để suông không đấm
Câu 4: Tràng hạt vãi lần đếm lại đeo
Câu 5: Sáng banh không kẻ khua tang mít
Câu 6: Trưa trật nào ai móc kẽ rêu
Câu 7: Cha kiếp đường tu sao lắt léo
Câu 8: Cảnh buồn thêm ngán nợ tình đeo

- Bản Xuân hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh Quán Sứ tự
Câu 1: Quán Sứ chùa nay cảnh vắng teo
Câu 2: Thương ôi sư đã tếch nơi neo
Câu 3: Sớm banh vắng kẻ khua dùi mõ
Câu 4: Trưa trật không người móc kẽ rêu
Câu 5: Chí chát chày kình đâm lại đóng

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:31 pm

Quả Mít

Thân em như quả mít trên cây
Da nó xù xì múi nó dày
Quân tử có yêu xin đóng cọc
Đừng mân mó nữa nhựa ra tay

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922
Câu 3: Quân tử có yêu thì đóng nõ
Câu 4: Xin đừng mân mó nhựa ra tay

- Bản Quốc văn tùng ký
Câu 3: Quân tử có thương thì đóng cọc
Câu 4: Xin đừng mân mó nhựa ra tay

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh quả mít
Câu 1: Của tôi như quả mít trên cây
Câu 3: Quân tử có yêu thì đóng cọc
Câu 4: Xin đừng mân mó nhựa ra tay

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Ba la mật
Câu 1: Dái này hẳn ở chạc ba cây
Câu 3: Quân tử có say xin đóng cọc
Câu 4: Chớ đừng mân mó nhựa ra tay

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:33 pm

Sài Sơn thiên thị (Chợ trời núi Thầy)

Hoá công xây đắp biết bao đời
Nọ cảnh Sài Sơn có chợ Trời
Buổi sớm gió tuôn trưa nắng dãi
Ban chiều mây họp tối trăng soi
Bày hàng hoa quả quanh năm đủ
Dãi thẻ giang sơn bốn mặt ngồi
Bán lợi mua danh nào những kẻ
Thử lên mặc cả một hai lời

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chợ Trời
Câu 1: Khen thay con tạo khéo trêu ngươi
Câu 2: Bày đặt ra nên cảnh chợ Trời
Câu 3: Buổi sớm gió đưa trưa nắng đứng
Câu 4: Ban chiều mây họp tối trăng chơi
Câu 5: Bày hàng hoa quả tư mùa sẵn
Câu 6: Mở phố giang sơn bốn mặt ngồi
Câu 8: Không lên mặc cả một hai lời

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Chợ Trời chùa Thầy
Câu 1: Hoá công xây đắp đã bao đời
Câu 3: Buổi sớm sương tan trưa gió quét
Câu 4: Ban chiều mây họp tối trăng chơi
Câu 6: Quảy gánh giang sơn tám mặt ngồi
Câu 8: Lại đây mặc cả một đôi lời

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh cái chợ Trời
Câu 1: Trải bao vật đổi lại sao dời
Câu 2: Vẫn cứ trơ trơ cái chợ Trời
Câu 3: Buổi sớm mưa tan trưa gió quét
Câu 5: Bày hàng hoa cỏ tư mùa đủ
Câu 6: Mở phố giang sơn tám mặt ngồi
Câu 7: Những kẻ mua danh cùng bán lợi
Câu 8: Không lên mặc cả một đôi lời

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:36 pm

Sư Hoạnh Dâm

Cái kiếp tu hành nặng đá đeo
Làm chi một chút tẻo tèo teo
Thuyền từ cũng muốn về Tây Trúc
Trái gió cho nên phải lộn lèo

(Bản khắc 1922)

Theo bản khắc tựa đề nguyên chữ Hán "Sư hoạnh dâm" (Sư hoang dâm).

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tiễn sư
Câu 2: Vị gì một chút tẻo tèo teo
Câu 3: Thuyền từ cũng rắp về Tây Trúc

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Vô đề 6
Câu 2: Vì chưng chút sự tẻo tèo teo
Câu 3: Buồm về Tây Vực đà nghiêng lá

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:37 pm

Tát Nước

Đang cơn nắng cực chửa mưa tè,
Rủ chị em ra tát nước khe.
Lẽo đẽo chiếc gầu ba góc chụm,
Lênh đênh một ruộng bốn bờ be.
Xì xòm đáy nước mình nghiêng ngửa,
Nhấp nhổm bên ghềnh đít vắt ve.
Mải việc làm ăn quên cả mệt,
Dạng hang một lúc đã đầy phè.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:40 pm

Tình Có Theo Ai

Tình có theo ai nhớ lấy lời
Những lời vàng đá phải lời chơi
Đường tuy nửa bước xa ngàn dặm
Duyên chửa trăm năm cũng một đời
Tần Tấn đã đành duyên gặp gỡ
Ngô Lào chi quản chuyện xa xôi
Trăng thề muôn kiếp trơ trơ đó
Tình có theo ai nhớ lấy lời

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:42 pm

Tặng Tình Nhân

Rắp hỏi chơi đây những thẹn thùng
Chữ tình ai nỡ dứt cho xong
Những người trong cuộc nhiều người lạ
Là của trên đời vốn của chung
Duyên phận ngán thay thân yểu điệu
Tài hoa gầy cả mặt anh hùng
Này thơ ai tặng ai ai đó
Gặp gỡ rồi ra họa có không

(Bản khắc 1914)

Khảo dị: bản Thi ca Nam âm
Tựa đề: Quá Nghệ An hoài giai nhân
Câu 4: Mà của trên đời vốn của chung
Câu 5: Duyên phận ngán xem thân thiếu nữ
Câu 7: Thôi thôi còn biết làm chi tá
Câu 8: Thục nữ rồi ra họa có không

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:44 pm

Tức Sự

Văng vẳng tai nghe tiếng khóc chồng
Nín đi kẻo thẹn mấy non sông
Ai về nhắn nhủ đàn em nhé
Xấu máu thời khem miếng đỉnh chung

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chớ lấy chồng quan
Câu 4: Xấu máu đừng tham miếng đỉnh chung

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Khuyên chị em
Câu 3: Ai về nhắn nhủ đàn em bé

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:46 pm

Thân Phận Người Đàn Bà

Hỡi chị em ơi có biết không
Một bên con khóc một bên chồng.
Bố cu lổm ngỗm bò trên bụng,
Thằng bé hu hơ khóc dưới hông.
Tất cả những là thu với vén
Vội vàng nào những bống cùng bông.
Chồng con cái nợ là như thế,
Hỡi chị em ơi có biết không ?

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:49 pm

Thị Đểu Thi

Kén chọn làm chi thế ối anh
Lấy ai khuynh quốc lại khuynh thành
Vô duyên nên nỗi người chê Đểu
Có đẹp chăng thời gái ở tranh
Ghét mặt cục vàng ra cục đất
Tắt đèn nhà ngói bẵng nhà gianh
Thay lời mượn bút đem thư gửi
Nghĩ lại sao cho để được đành

(Thi ca Nam âm)

Lời Dẫn chữ Hán: "Ngôn kỳ y thị thậm xú. Phu ố chi. Thị dĩ thực ngôn ư Xuân Hương nương. Nương đại tác thử thi di y phu. Kỳ hậu phục tương hòa hợp". (Chuyện kể rằng thị ấy rất xấu xí. Người chồng chán ghét. Thị ấy đem sự thật kể với nàng Xuân Hương. Nàng Xuân Hương bèn thay lời thị ấy, làm bài thơ này gửi cho chồng thị ấy. Sau đó hai vợ chồng lại sống hòa hợp cùng nhau).

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:51 pm

Thơ Tự Tình

Tiếng gà xao xác gáy trên vòm
Oán hận trông ra khắp mọi chòm
Mõ thảm không khua mà cũng cốc
Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om
Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ
Sau hận vì duyên để mõm mòm
Tài tử văn nhân ai đó tá
Thân này đâu đã chịu già tom

(Bản khắc 1921)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tự than mình
Câu 1: Tiếng gà văng vẳng gáy trên hom
Câu 2: Oán hận trông ra khắp một chòm
Câu 6: Sau giận vì duyên để mõm mòm
Câu 8: Thân này đâu dễ chịu già tom

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Tự thuật
Câu 1: Tiếng điêu văng vẳng gáy trên vòm
Câu 4: Trống sầu chẳng đánh cũng nên tòm
Câu 5: Trước kia vẫn tưởng rằng tình thực
Câu 6: Sau ngẫm thì ra mắc tiếng bom
Câu 7: Quân tử ví dầu không ngó đến
Câu 8: Thân này chắc hẳn đến già nhom

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:52 pm

Thương

Há dám thương đâu kẻ có chồng,
Thương vì một nỗi hãy còn không.
Thương con cuốc rũ kêu mùa Hạ,
Thương cái bèo non giạt bể Ðông.
Thương cha mẹ nhện vương tơ lưới,
Thương vợ chồng Ngâu cách mặt sông.
Ấy thương quân tử thương là thế,
Há dám thương đâu kẻ có chồng.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:54 pm

Thương Ôi Phận Gái

Thương ôi phận gái cũng là chồng
Ghét bỏ nhau chi hỡi Nguyệt ông
Rồng tắm ao tù từng phận tủi
Mưa gieo xuống giếng uổng lòng mong
Xót thân hoa nở song lầm cát
Thẹn mặt trần ai đứng giữa vòng
Âu hẳn tiền nhân sao đấy tá
Thôi đành một kiếp thế cho xong

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:56 pm

Thương Thay Phận Gái

Thương thay phận gái cũng là người
Nỡ bỏ xuân xanh quá nửa đời
Ông Nguyệt nỡ nào trêu quải mãi
Chị Hằng khéo nhẽ éo le thôi
Hoa còn phong nhụy ong ve vãy
Gió đã phai hương bướm tả tơi
Quá ngán thợ trời ghê gớm bấy
Xuân xanh được mấy chút thương ôi

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:58 pm

Tiễn Người Làm Thơ

Dắt díu đưa nhau đến cửa chiền
Cũng đòi học nói nói không nên
Ai về nhắn nhủ phường lòi tói
Muốn sống đem vôi quét trả đền

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tiễn khách
Câu 1: Dắt díu đi đâu đến cảnh chiền
Câu 3: Ai về nhắn bảo phường lòi tói
Câu 4: Muốn sống đem vôi quét cửa đền

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:00 am

Trào Tăng

Nào nón tu lờ nào mũ thâm
Đi đâu chẳng đội để ong châm
Đầu sư há phải gì bà cốt
Bá ngọ con ong bé cái nhầm

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa: Ong đốt sư
Câu 1: Nào mũ ni nào áo thâm
Câu 3: Đầu sư há phải chi bà cốt

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa: Vịnh ong đốt đầu sư

- Bản Tạp thảo tập
Tựa: Vịnh phong giảo tăng nhân thủ (Vịnh ong đốt đầu sư)

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:10 am

Trách Chiêu Hổ 2

Sao nói rằng năm lại có ba ?
Trách người quân tử hẹn sai ra.
Bao giờ thong thả lên chơi nguyệt,
Nhớ hái cho xin nắm lá đa.

Chiêu Hổ hoạ lại:

Trích dẫn :: Rằng gián thì năm, quí có ba
Bởi người thục nữ tính không ra.
Ừ rồi, thong thả lên chơi nguyệt
Cho cả cành đa lẫn củ đa.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:11 am

Trúc Bạch Hồ

Một chiếc thuyền nan một mái chèo
Đáy hồ đứng lặng nước trong veo
Quanh co thành cỏ đường lai láng
Chen chóc nhà thôn vẻ gấm thêu
Ngũ Xá cầu dài đường khách thẳng
Châu Long thềm rộng mái chùa cao
Đồn rằng Trúc Bạch vui hơn trước
Nay mới hay rằng lắm thú yêu

(Xuân Hương thi vịnh)

Khảo dị: bản Âm ca tập
- Tựa đề: Vịnh Trúc Bạch hồ
- Câu 3: Quanh co chòm cỏ đường lai láng
- Câu 7: Đồn rằng Trúc Bạch vui từ trước

Sách "Văn đàn bảo giám" chép tác giả bài này của quan Hiệp Đào, tức Đào Tấn.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:17 am

Vô Âm Nữ

Mười hai bà mụ ghét gì nhau
Đem cái xuân tình cắm ở đâu
Rúc rích thây cha con chuột nhắt
Vo ve mặc mẹ cái ong bầu
Nào ai biết được vông hay chóc
Nọ kẻ chia ra cuống mấy đầu
Thôi thế thời thôi thôi cũng rảnh
Trăm năm càng khỏi tiếng làm dâu

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922
Tựa đề: Quan thị
Câu 1: Mười hai bà mụ ghét chi nhau
Câu 5: Đố ai đó biết vông hay chóc
Câu 6: Nào kẻ nào hay cuống mấy đầu
Câu 7: Thôi thế thời thôi thôi cũng được
Câu 8: Ngàn năm càng khỏi tiếng nương dâu

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh nữ vô âm
Câu 2: Đem cái tình chung cắm ở đâu
Câu 6: Đố kẻ phân ra cuống với đầu
Câu 7: Đã thế thì thôi thôi thì chớ
Câu 8: Trăm năm càng khỏi tiếng nương dâu

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Vịnh nữ vô âm
Câu 6: Mấy kẻ phân ra cuống mấy đầu
Câu 7: Đã thế thời thôi thôi cũng chớ

- Bản Xuân Hương thi tập
Tựa đề: Vịnh vô âm nữ
Câu 1: Mười hai bà mụ ghét chi nhau
Câu 5: Đố ai đã biết vông hay chóc
Câu 6: Còn kẻ nào phân cuống mấy đầu
Câu 7: Đã chẳng thời thôi thôi cũng chớ
Câu 8: Trăm năm càng khỏi tiếng nương dâu

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:20 am

Vấn Nguyệt

Trải mấy thu nay vẫn hãy còn,
Cớ sao khi khuyết lại khi tròn?
Hỏi con Bạch Thố đà bao tuổi?
Hỏi chị Hằng Nga đã mấy con?
Đêm tối cớ sao soi gác tía?
Ngày xanh còn thẹn mấy vầng tròn.
Năm canh lơ lửng chờ ai đó?
Hay có tình riêng mấy nước non?

(Quốc văn tùng ký)

Khảo dị:
- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh vấn nguyệt
Mấy vạn trăm năm vẫn hãy còn
Cớ sao khi khuyết lại khi tròn?
Nuôi chàng Ngọc Thố đà bao tuổi
Giấu ả Hằng Nga đã mấy con
Đêm thẳm cớ chi soi gác tía
Ngày xanh sao lại thẹn vòng tròn
Năm canh thơ thẩn chờ ai đó
Hay có tình riêng mấy nước non?

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Mấy vạn năm nay vẫn hãy còn
Cớ sao khi khuyết lại khi tròn?
Hỏi con Ngọc Thố đà bao tuổi
Chớ gái Hằng Nga được mấy con
Đêm vắng cớ chi soi gác tía
Ngày chầy sao thẹn mấy vầng son
Năm canh thơ thẩn chờ ai đó
Hay có tình riêng mấy nước non?

- Bản Nghi Xuân Uy Viễn Nguyễn gia thế phả chép bài này của Nguyễn Công Trứ, với lời như sau:
Mấy vạn ngàn năm vẫn hãy còn,
Cớ sao khi khuyết lại khi tròn?
Kia muông ngọc thỏ bao nhiêu tuổi,
Nọ ả Hằng Nga đã mấy con?
Chập tối cớ chi dòm gác tía,
Ban ngày sao thẹn với vừng son.
Ba mươi mồng một đi đâu vắng,
Hay có tình riêng với nước non?

Nguồn:
- Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008
- "Thêm ba bài thơ Nôm của Nguyễn Công Trứ", Nguyễn Thị Lâm, Tạp chí Hán Nôm, số 4 (107), 2011

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:22 am

Vọng Tây Hồ Hoài Hữu

Phong cảnh Tây Hồ chẳng khác xưa
Người đồng châu trước biết bao xa
Nhật Tân đê lở nhưng còn lối
Trấn Bắc rêu phong vẫn ngấn thơ
Nọ vực Trâu Vàng trăng nhạt bóng
Kìa non Phượng Đất khói tuôn mờ
Hồ kia thăm thẳm sâu dường mấy
So dạ hoài nhân chửa dễ vừa

(Bản khắc 1914)

Theo bản khắc thì tựa đề là chữ Hán "Vọng Tây Hồ hoài hữu" (Ngắm Tây Hồ nhớ bạn), phần thơ là chữ Nôm.

Khảo dị: bản Xuân Hương thi vịnh
- Tựa đề: Tây Hồ
- Câu 2: Người đồng châu trước biết bao giờ
- Câu 3: Nhật Chiêu đê lở nhưng còn lối (tên cổ của Nhật Tân)

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:23 am

Vịnh Ông Cắng Đánh Nhau

Sự này căn cớ bởi vì đâu?
Cái cắng sao mà bỗng đánh nhau.
Vác gậy bà dằn phang dưới gối,
Vớ đùi ông huýnh giáng lên đầu.
Cha căng mất vía bon lên trước,
Chú kiết kinh hồn lẩn lại sau.
Một chốc may mà mưa lại tạnh,
Vì rằng đi chữa có bồ câu.

Dị bản:
Đầu đề: Vừa mưa vừa nắng ông cắng đánh nhau; Cái cắng đánh nhau
Câu 2: Ông cắng sao mà lại đánh nhau
Câu 3, 4: Giật gậy bà dằn gieo xuống gối, Dương tay ông kểnh đạp lên đầu
Câu 7: Một chốc nắng rồi, mưa lại tạnh

Nguồn: L’œuvre de la poétesse vietnammienne Hồ Xuân Hương, Maurice Durand, Paris, 1968. Sách dựa theo các tác phẩm:
1. Hồ Xuân Hương, tác phẩm, thân thế và văn tài, Imprimerie Aspar, Saigon, 1937
2. Hồ Xuân Hương thi tập, Xuân Lan

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:24 am

Vịnh Đời Người

Trăm năm ba vạn sáu ngàn ngày
Dẫu có ngàn vàng khó đổi thay
Trong núi ngàn năm cây vẫn có
Dưới trần trăm tuổi dễ không ai
Nghĩ đường danh lợi lòng thêm chán
Thấy kẻ gian ngoan bụng lại đầy
Đắng xót ghê thay mùi tục lụy
Bực mình theo Cuội tới cung mây

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:26 am

Vịnh Bách Chu - Tức Sương Nữ

Chiếc bách buồn về phận nổi nênh
Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh
Lưng khoang tình nghĩa mong đầy đặn
Nửa mạn phong ba luống bập bềnh
Chèo lái mặc ai lăm đỗ bến
Buồm lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh
Ấy ai thăm ván cam lòng vậy
Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh

(Bản khắc 1914)

Tựa đề nguyên tiếng Hán, có nghĩa "Vịnh thuyền gỗ bách - tức gái góa"

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vô đề 1
Câu 2: Trong dòng chao chát nước lênh đênh
Câu 3: Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng
Câu 5: Cầm lái mặc ai lăm đỗ bến
Câu 6: Giong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh sương phụ
Câu 3: Lưng khoang tình nghĩa dầu dan díu
Câu 4: Nửa mạn phong ba vỗ bập bềnh
Câu 5: Cầm lái mặc ai lăm đỗ bến
Câu 6: Kéo buồm thây kẻ rắp xuôi ghềnh

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:28 am

Vịnh Cái Quạt

Mười bảy hay là mười tám đây
Cho ta yêu dấu chẳng dời tay
Mỏng dày chừng ấy chành ba góc
Rộng hẹp ngần nao cắm một cay
Càng nực bao nhiêu thời càng mát
Yêu đêm chẳng chán lại yêu ngày
Hồng hồng má phấn duyên vì cậy
Chúa dấu vua yêu một cái này

(Quốc văn tùng ký)

Khảo dị: bản Lĩnh Nam quần hiền văn thi diễn âm tập chép câu 5 rất đúng niêm luật
Câu 5: Có nóng bao nhiêu càng có mát

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:29 am

Vịnh Chung

Năm ba thằng ngọng đứng xem chuông
Nó bảo nhau rằng ấy ái uông

(Quế Sơn thi tập)

Nguyên văn lời Dẫn bằng chữ Hán:
Nhị tam nhân xuất Chung thi dĩ uông vận
Vài ba người ra đề vịnh thơ "Quả chuông", lấy vần "uông"

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:35 am

Vịnh Dạy Con Trẻ

Buổi học xong rồi cảnh vắng teo,
Đứng lên nằm xuống lại nằm mèo.
Miệng thèm sờ rượu be hôi rích,
Giọng khát tìm chè lọ mốc meo.
Trầu một vài tuần nhai bỏm bẻm,
Thuốc năm ba điếu hút phì phèo.
Ai về nhắn nhủ cô bay biết,
Cũng chẳng phong lưu cũng chẳng nghèo.

Nguồn: L’œuvre de la poétesse vietnammienne Hồ Xuân Hương, Maurice Durand, Paris, 1968. Sách dựa theo các tác phẩm:
1. Hồ Xuân Hương, tác phẩm, thân thế và văn tài, Imprimerie Aspar, Saigon, 1937
2. Hồ Xuân Hương thi tập, Xuân Lan

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:36 am

Vịnh Hằng Nga

Hỡi chị Hằng Nga náu Quảng Hàn
Bốn mùa trăng gió mấy giang san
Áo tiên tuy nhuộm màu Vương Mẫu
Hương tục còn nồng lửa Hậu Lang
Mắt phượng nhớ say mùi ngọc thố
Cung Nghê sao thẹn khúc cầm loan
Nẻo không duyên nợ người cùng thế
Xin chớ dầm mình nước hợp hoan

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:38 am

Vịnh Hoa Cúc

Chấp cả hàn phong xiết cả sương,
Trước rào xum họp tấm bao vàng.
Yêu vì vãn tuyết hương càng lạ,
Lẫn với phàm hoa sắc cũng thường.
Đào lệnh nòi xưa nghe chửa hết,
Tây Thi giống trước hãy còn ương.
Yêu hoa nên họa người say tỉnh,
Rượu chén hoàng hoa ngẫu hứng thương.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:39 am

Vịnh Nằm Ngủ

Mùa hè hây hẩy gió nồm đông
Tiên nữ nằm chơi quá giấc nồng
Lược trúc chải cài trên mái tóc
Yếm đào trễ xuống dưới nương long
Ðôi gò Bồng Đảo sương còn ngậm
Một lạch Đào Nguyên suối chửa thông
Quân tử dùng dằng đi chẳng dứt
Ði thì cũng dở ở sao xong

(Quốc văn tùng ký)

Khảo dị:

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Vô đề 5
Câu 1: Đương cơn giờ ngọ gió nam phong
Câu 2: Thiếu nữ nằm chơi quá giấc nồng
Câu 3: Lược bạc còn cài trên mái tóc
Câu 4: Yếm hồng để trễ dưới lưng ong
Câu 5: Ðôi bầu bạch thạch sương còn đượm
Câu 6: Một dọc Đào Nguyên suối chửa thông
Câu 7: Quân tử dùng dằng đi chẳng được
Câu 8: Vậy nên một bút dán bình phong

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:41 am

Vịnh Nhàn Cư

Mặc ai xe ngựa, mặc ai hèo,
Ngồi tựa hiên mai, vắt tréo kheo.
Bầu rót rượu tiên mời bạn cũ,
Tay nâng thuốc thánh chữa dân nghèo.
Thơ ngâm "Lương phủ" người ngoại núi,
Đàn gảy "Cao sơn" khách ngọn đèo.
Mấy thuở thái bình nay lại gặp,
Vỗ tay đua nhịp tính tình cao.

Sách "Dương Khuê" (GS. Nguyễn Duy Diễn, NXB Nguồn Sống, 1969) chép tác giả bài này là Dương Khuê, với tiêu đề "Tự vinh".

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:42 am

Vịnh Ni Sư

Xuất thế hồng nhan kể cũng nhiều,
Lộn vòng phu phụ mấy là kiêu.
Gậy thần Địa Tạng khi chèo chống,
Tràng hạt Di Đà để đếm đeo.
Muốn dựng cột buồm sang bến giác,
Sợ cơn sóng cả lộn dây lèo.
Ví ai quả phúc mà tu được,
Cũng giốc một lòng để có theo.

Nguồn: L’œuvre de la poétesse vietnammienne Hồ Xuân Hương, Maurice Durand, Paris, 1968. Sách dựa theo các tác phẩm:
1. Hồ Xuân Hương, tác phẩm, thân thế và văn tài, Imprimerie Aspar, Saigon, 1937
2. Hồ Xuân Hương thi tập, Xuân Lan

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:43 am

Vịnh Thăng Long Hoài Cổ

Ngân ngất tầng mây một dải cờ
Kinh thành ngày trước tỉnh bây giờ
Tượng đồng Trấn Vũ hương còn ngát
Bia đá Khuê Văn chữ chửa mờ
Bảo tháp lơ thơ chòm cỏ mới
Hồ sông lai láng bóng trăng xưa
Nào ai cố lão ra đây hỏi
Chốn cũ phồn hoa đã phải chưa

(Tạp thảo tập)

Khảo dị:

- Bản Âm ca tập
Tựa đề: Vịnh Thăng Long thành
Câu 1: Chân ngất tầng mây một dải cờ
Câu 7: Gặp ai cố lão ra rồi hỏi
Câu 8: Chốn cũ phồn hoa có phải chưa

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Thăng Long thành hoài cổ
Câu 4: Bia đá hoa văn chữ chửa mờ
Câu 6: Sông Tô lai láng bóng trăng xưa
Câu 7: Gặp ai cố lão ra đây hỏi

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Thăng Long hoài cổ
Câu 1: Chân ngất tầng mây một ngọn cờ
Câu 2: Kinh thành ngày trước cảnh bây giờ
Câu 4: Bia đá hoa văn chữ chửa mờ
Câu 6: Ghềnh Tô lai láng bóng trăng xưa
Câu 7: Gặp ai cố lão ra đây hỏi

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:44 am

Vịnh Xuyên Cổ (vịnh trống thủng)

Của tôi bưng bít vẫn ngùi ngùi
Nó thủng vì chưng cũng nặng dùi
Ngày vắng trên lầu dăm bảy lúc
Đêm thanh dưới gác một đôi hồi
Khi khoan chưa chán thời khi nhặt
Đánh đứng không thôi lại đánh ngồi
Nhắn nhủ ai về thương đến mấy
Thịt da ai cũng thế mà thôi

(Tạp thảo tập)

Khảo dị: bản Xuân Hương thi sao
Câu 2: Nó thủng vì chưng kẻ nặng dùi
Câu 4: Đêm thanh khoan nhặt một đôi hồi

» Hương xuân
» Hương xuân
» Hương xuân
» Hương xuân
» Tiểu Sử Hồ Xuân Hương