Thơ Hồ Xuân Hương

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:46 am

Họa Sơn Phủ Chi Tác

Này đoạn chung tình biết mấy nhau,
Tiễn đưa ba bước cũng nên câu.
Trên tay khép mở tanh chiều nhạn,
Trước mặt đi về gấp bóng câu.
Nước mắt trên hoa là lỗi cũ.
Mùi hương trong nệm cả đêm thâu.
Vắng nhau mới biết tình nhau lắm,
Này đoạn chung tình biết mấy nhau.

和山甫之作 - Hoạ lại thơ Mai Sơn Phủ.

Mai Sơn Phủ chưa rõ là ai.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:48 am

Tốn Phong đắc mộng chí dữ ngã khán nhân thuật ngâm tịnh ký

Nhớ ai mà biết nói cùng ai
Rằng chữ đồng ta quyết một hai.
Hoa liễu vui đâu mình dễ khéo,
Non sông dành giả nợ còn dài.
Chén tình dầu nhẫn lâu mà nhạt
Giải ước nguyền âu thắm chẳng phai.
Đầy đoạ duyên trần thôi đã định,
Xương giang duềnh để ngắm tương lai.

巽峰得夢誌與我看因述吟並寄 - Tốn Phong thị nằm mộng, ghi lại mang cho xem, nhân đó làm bài thơ thuật chuyện và gửi.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:49 am

Họa Tốn Phong nguyên vận

Kiếp này chẳng gặp nữa thì liều,
Những chắc trăm năm há bấy nhiêu.
Nghĩ lại huống đau cho phận bạc,
Nói ra thêm nhẹ với thân bèo.
Chén thề thủa nọ tay còn dính,
Món tóc thời xưa cánh vẫn đeo.
Được lứa tài tình cho xứng đáng,
Nghìn non muôn nước cũng tìm theo.

和巽峰原韻 - Hoạ nguyên vần thơ ông Tốn Phong.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:50 am

Thệ Viết Hữu Cảm

Mười mấy năm trời một chữ tình,
Duyên tơ này đã sẵn đâu đành.
Mái mây cắt nửa nguyền phu phát,
Giọt máu đầy hai chén tử sinh.
Một kiếp đã thề cùng dạ thắm,
Trăm năm đừng phụ với đầu xanh.
Mai sau lòng chẳng như lời nữa,
Dao búa nguyền xin luỵ đến mình.

誓曰有感 - Có cảm xúc thì viết lời thề.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:51 am

Tự Thán Kỳ 1

Con bóng đi về chốc bấy nay,
Chữ duyên nào đã chắc trong tay.
Nghĩ cùng thế sự lòng như đốt,
Trông suốt nhân tình dạ muốn say.
Muôn kiếp biết là duyên trọn vẹn,
Một đời riêng mấy kiếp chua cay.
Nỗi mình nỗi bạn dường bao nả,
Dám hỏi han đâu những cớ này.

自嘆 - Tự than thân.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:51 am

Tự Thán Kỳ 2

Lẩn thẩn đi về mấy độ nay,
Vì đâu đeo đẳng với nơi vầy.
Ấm trà tiêu khát còn nghe giọng,
Chén rượu mừng xuân dạ thấy say.
Điểm lữ trông chừng mây đạm nhạt,
Dòng thu xem cỡ nước vơi đầy.
Thương ai hẳn lại thương lòng lắc,
Này nợ này duyên những thế này.

自嘆 - Tự than thân.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:52 am

Lưu biệt thời tại An Quảng, An Hưng ngụ thứ

Người về người ở khéo buồn sao,
Tức tối mình thay biết lẽ nào.
Tơ tóc lời kia còn nữa hết,
Đá vàng lòng nọ xiết là bao.
Nổi cơn riêng giận ngày giời ngắn,
Mỏi mắt chờ xem bóng nguyệt cao.
Sớm biết lẽ giời lý có hợp,
Thì mười năm trước bận chi nao.

留別時在安廣安興寓次 - Ghi lại sau khi chia tay tại An Quảng, An Hưng.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:54 am

Bạch Đằng Giang Tặng Biệt

Khấp khểnh đường mây bước lại dừng,
Là duyên là nợ phải hay chăng.
Vịn hoa khéo kẻo lay cành gấm,
Vục nước xem mà động bóng giăng.
Lòng nọ chớ rằng mây nhạt nhạt,
Lời kia này đã núi giăng giăng.
Với nhau tình nghĩa sao là trọn,
Chớ thói lưng voi cỡ nước Đằng.

白藤江贈別 - Tặng bạn khi chia tay ở sông Bạch Đằng.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:56 am

Dữ Sơn Nam Thượng Hiệp trấn quan Trần Hầu xướng họa kỳ 1

E lệ đàn tao dám cất cờ.
Phong tình chước ấy đã hay chưa.
Đem lời vàng ngọc gieo nên tiếng,
Sẻ nợ tang bồng giả với thơ,
Gặp gỡ cũng là trong bốn bể,
Phao tung kẻo thẹn trước nghìn xưa.
Sau này dầu có bao nhiêu nữa.
Dầu có bao nhiêu mặc bấy giờ.

與山南上協鎮官陳侯唱和 - Xướng hoạ cùng ông Trần Hầu, quan Hiệp trấn Sơn Nam Thượng.

Trấn Sơn Nam Thượng gồm đất của hai tỉnh Hà Nội và Hưng Yên sau này. Trị sở đặt ở Châu Cầu (Phủ Lý).

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:57 am

Dữ Sơn Nam Thượng Hiệp trấn quan Trần Hầu xướng họa kỳ 2

Thắc mắc sầu riêng khó giở ra,
Đêm tàn khêu mãi thấy thêm hoa.
Muốn về nhưng có về sao đến,
Biết nói song le nói được mà.
Sông bắc trông chừng chênh bóng thỏ,
Lầu nam nghe đã trống canh gà.
Trăm năm gặp gỡ là bao nả,
Thắc mắc sầu riêng khó giở ra.

與山南上協鎮官陳侯唱和 - Xướng hoạ cùng ông Trần Hầu, quan Hiệp trấn Sơn Nam Thượng.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 12:59 am

Dữ Sơn Nam thượng Hiệp trấn quan Trần Hầu xướng hoạ kỳ 3
與山南上協鎮官陳侯唱和其三

愧無才調使人驚，
十載風塵慣耳鈴。
已是臨枰知敵手，
莫須敲月苦殫精。
為輪為彈隨遭遇，
誰鳳誰鶯任賦生。
造物於人何苟惜，
明珠休向暗中呈。

Dữ Sơn Nam thượng Hiệp trấn quan Trần Hầu xướng hoạ kỳ 3

Quý vô tài điệu sử nhân kinh,
Thập tải phong trần quán nhĩ linh.
Dĩ thị lâm bình tri địch thủ,
Mạc tu xao nguyệt khổ đàn tinh.
Vi luân vi đạn tuỳ tao ngộ,
Thuỳ phụng thuỳ oanh nhiệm phú sinh.
Tạo vật ư nhân hà cẩu tích,
Minh châu hưu hướng ám trung trình.

dịch nghĩa
Tôi thẹn vì không đủ tài điệu để người khiếp sợ.
Mười năm gió bụi đã quen rồi.
Đã là ngồi trước bàn thờ thì biết địch thủ,
Làm chi phải chọn ý tứ cho khổ sở vì thơ
Là bánh xe hay viên đạn là do hoàn cảnh
Là phượng hay oanh vốn bẩm sinh
Tạo vật đối với con người không phú bẩm cẩu thả
Nếu đã là hạt trai sáng thì chớ đem vào bóng tối.

Xướng hoạ cùng ông Trần Hầu -
quan Hiệp trấn Sơn Nam thượng kỳ 3

Thẹn không đủ sức khiến người kinh,
Gió bụi mười năm trải thác ghềnh.
Ngồi trước bàn thờ hay địch thủ,
Chọn tìm thi tứ lựa vần tinh.
Bánh xe với đạn do hoàn cảnh,
Chim phượng hay oanh vốn đã sinh.
Con Tạo với người không cẩu thả,
Minh châu để tối nỡ ai đành.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:00 am

Dữ Sơn Nam thượng Hiệp trấn quan Trần Hầu xướng hoạ kỳ 4

與山南上協鎮官陳侯唱和其四

韓名久仰喜相逢，
近接光儀日正冬。
厚意始交知水淡，
情懷初飲覺醇濃。
吾州聲氣還相尚，
我輩才情正所鍾。
握手談心君莫怪，
陸江一去水千重。

Dữ Sơn Nam thượng Hiệp trấn quan
Trần Hầu xướng hoạ kỳ 4

Hàn danh cửu ngưỡng hỉ tương phùng,
Cận tiếp quang nghi nhật chính đông.
Hậu ý thuỷ giao tri thuỷ đạm,
Tình hoài sơ ẩm giác thuần nùng.
Ngô châu thanh khí hoàn tương thượng,
Ngã bối tài tình chính sở chung.
Ác thủ đàm tâm quân mạc quái,
Lục giang nhất khứ thuỷ thiên trùng.

dịch nghĩa

Bấy lâu ngưỡng mộ tiếng văn chương nay mừng
được gặp mặt
Lại được tiếp cận dung nghi vào lúc hừng đông
Vốn sẵn nhã ý, nên dù trước chưa từng gặp nhau
nhưng đã biết tính tình thanh đạm
Vừa nhấp chén đã thấy cái tình nồng nàn,
đôn hậu dâng lên
Thanh khí của cả vùng vẫn còn được ưa chộng
Tài, tình của chúng ta được chung đúc chính nơi đây
Cầm tay thổ lộ nỗi lòng, xin chàng chớ ngại
Vì sau khi chàng qua sông Lục Đầu, l
ại muôn trùng xa cách.

(Người dịch: Điệp luyến hoa)
Xướng hoạ cùng ông Trần Hầu -
quan Hiệp trấn Sơn Nam thượng kỳ 4

Nghe danh ngưỡng mộ, gặp vui mừng,
Được tiếp dung nghi lúc chính đông.
Ý hậu chưa qua hay nước đạm,
Tình hoài vừa nhấp đã hương nồng.
Tài tình chung đúc cho hai kẻ,
Thanh khí mến yêu khắp một vùng.
Tỏ dạ cầm tay xin chớ lạ,
Lục Đầu một bước đã nghìn trùng.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:01 am

Xướng hoạ cùng ông Trần Hầu
quan Hiệp trấn Sơn Nam thượng kỳ 5.

Thắc mắc sầu riêng khó giở ra,
Đêm tàn khêu mãi thấy thêm hoa.
Muốn về nhưng có về sao đến,
Biết nói song le nói được mà.
Sông bắc trông chừng chênh bóng thỏ,
Lầu nam nghe đã trống canh gà.
Trăm năm gặp gỡ là bao nả,
Thắc mắc sầu riêng khó giở ra.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:03 am

與山南上協鎮官陳侯唱和其六	Dữ Sơn Nam Thượng Hiệp trấn quan Trần Hầu xướng hoạ kỳ 6	Xướng hoạ cùng ông Trần Hầu, quan Hiệp trấn Sơn Nam Thượng kỳ 6 (Người dịch: Trần Thanh Mại)
萍水相逢月下樽，剛腸片片屬難言。挑琴有意鳴凰唱，遶樹無端語鵲喧。誰贖笳聲歸漢闕，自羞蓮步出胡門。半筵別話情多少，脈脈空離倩女魂。	Bình thuỷ tương phùng nguyệt hạ tôn, Cương trường phiến phiến thuộc nan ngôn. Khiêu cầm hữu ý minh hoàng xướng, Nhiễu thụ vô đoan ngữ thước huyên. Thuỳ thục già thanh quy Hán khuyết, Tự tu liên bộ xuất Hồ môn. Bán diên biệt hậu tình đa thiểu, Mạch mạch không ly Sảnh Nữ hồn.	Gặp gỡ dưới trăng chuốc chén mời, Lòng son đòi đoạn chẳng nên lời. Khúc đàn ai gảy đà đưa ý, Ngoài ngõ khách kêu chẳng thấy người. Ai chuộc tiếng kèn về Hán đó ? Tủi lê gót ngọc đất Hồ rồi! Biệt li dở tiệc tình lưu luyến, Hồn Sảnh sầu đau mạch mạch khơi.

‒ dịch nghĩa

Thân bèo nước gặp nhau, nâng chén rượu dưới trăng,
Tấc lòng son sắt thực là khó nói
Gọi đàn, vì có ý mà gảy khúc Câu hoàng
Quanh cây, không cơn cớ gì mà chim thước réo vang
Ai chuộc tiếng kèn Hồ trở về cung Hán
Tự thẹn về việc gót sen ra khỏi cửa rợ Hồ
Sau phút ly biệt, còn lưu luyến biết bao tình,
Lớp lớp khôn rời hồn Sảnh Nữ.

Bài này cũng được chép trong sách "Tục Hoàng Việt thi tuyển", nhưng lại được coi là bài thơ Hồ Xuân Hương hoạ thơ ông Hiệp trấn. Còn "Lưu hương ký" thì cho rằng đây là bài xướng của Xuân hương. Giáo sư Hoàng Xuân Hãn căn cứ theo "Tục Hoàng Việt thi tuyển".

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:03 am

與山南上協鎮官陳侯唱和其七	Dữ Sơn Nam Thượng Hiệp trấn quan Trần Hầu xướng hoạ kỳ 7	Xướng hoạ cùng ông Trần Hầu, quan Hiệp trấn Sơn Nam Thượng kỳ 7 (Người dịch: Điệp luyến hoa)
愧無才調使人驚，十載風塵慣耳鈴。已是臨枰知敵手，莫須敲月苦殫精。為輪為彈隨遭遇，誰鳳誰鶯任賦生。造物於人何苟惜，明珠休向暗中呈。	Quý vô tài điệu sử nhân kinh, Thập tải phong trần quán nhĩ linh. Dĩ thị lâm bình tri địch thủ, Mạc tu xao nguyệt khổ đàn tinh. Vi luân vi đạn tuỳ tao ngộ, Thuỳ phụng thuỳ oanh nhiệm phú sinh. Tạo vật ư nhân hà cẩu tích, Minh châu hưu hướng ám trung trình.	Thẹn không đủ sức khiến người kinh, Gió bụi mười năm trải thác ghềnh. Ngồi trước bàn cờ hay địch thủ, Chọn tìm thi tứ lựa vần tinh. Bánh xe với đạn do hoàn cảnh, Chim phượng hay oanh vốn đã sinh. Con Tạo với người sao cẩu thả, Minh châu để tối nỡ ai đành.

‒ dịch nghĩa

Tôi thẹn vì không đủ tài điệu để người khiếp sợ.
Mười năm gió bụi đã quen rồi.
Đã là ngồi trước bàn cờ thì biết địch thủ,
Làm chi phải chọn ý tứ cho khổ sở vì thơ.
Là bánh xe hay đất đá là do hoàn cảnh,
Là phượng hay oanh vốn bẩm sinh.
Tạo vật đối với con người không phú bẩm cẩu thả,
Nếu đã là hạt trai sáng thì chớ đem vào bóng tối.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:05 am

與山南上協鎮官陳侯唱和其八	Dữ Sơn Nam Thượng Hiệp trấn quan Trần Hầu xướng hoạ kỳ 8	Xướng hoạ cùng ông Trần Hầu, quan Hiệp trấn Sơn Nam Thượng kỳ 8 (Người dịch: Điệp luyến hoa)
磨滅聰明減見聆，塞茅心竅剩如莛。只緣隨分急奔走，未得放懷齊辱榮。頭上雪霜神亦倦，吻餘糟粕味非馨。憐鄉情種痴於我，剪盡寒燈不厭賡。	Ma diệt thông minh giảm kiến linh, Tái mao tâm khiếu thặng như đình. Chỉ duyên tuỳ phận cấp bôn tẩu, Vị đắc phóng hoài tề nhục vinh. Đầu thượng tuyết sương thần diệc quyện, Vẫn dư tao phách vị phi hinh. Liên hương tình chủng si ư ngã, Tiễn tận hàn đăng bất yếm canh.	Mài diệt thông minh, giảm thấy nghe, Tâm can thân cốt cỏ bờ đê. Chỉ tuỳ theo phận mà bôn tẩu, Còn bận trong lòng chuyện ngợi chê. Mỏi mệt tinh thần, sương điểm tóc, Thơm tho ai nhận cám thừa dư. Tình quê giống ấy ta còn kém, Ngâm vịnh đêm tàn vẫn cứ mê.

‒ dịch nghĩa

Cuộc sống mài diệt sự thông minh, làm giảm hết những điều mắt thấy tai nghe
Giác quan mờ tối chỉ còn tấm thân như lá cỏ
Chỉ vì tuỳ phận nên phải long đong bôn tẩu
Chưa có cái nhìn thoáng đạt để coi vinh nhục ngang nhau
Trên đầu đã điểm sương, tinh thần cũng mỏi mệt
Có ai bảo mùi vị cám bã dư thừa là thơm
Thương giống tình quê say đắm hơn ta
Khêu cạn ngọn đèn trong đêm lạnh còn thích ngâm vịnh.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:06 am

Xuân Hương Tặng Hiệp Quận

Hẹn thu hẹn nguyệt luống ăn năn,
Cái kiếp phù sinh những nợ nần.
Cửa viện xuân về hoa mát mẻ,
Đài trang mây náu nguyệt băn khoăn.
Duyềnh xanh nước chảy tin lai láng,
Lá thăm thơ gieo bút ngại ngầm.
Son phấn dám đâu so ngọn bút,
Mượn tay thi tướng nhắc đồng cân.

春香贈協郡 - Xuân Hương tặng hiệp quận.

Bài này không có trong "Lưu hương ký", nhưng tình điệu thuộc loại trong tập này, được phát hiện tại Thanh Hoá (Tạp chí Văn học số 3-1974). Giáo sư Hoàng Xuân Hãn đã hiệu đính 3 chữ "mát mẻ" và "náu" ở câu 3-4 từ các chữ "mỉm mỉm", "tỏ" ở văn bản cũ.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:07 am

Đàn Gảy

Đàn gảy đâu sinh túng tính tình
Sóng dây mà buộc khéo rằng xinh
Bóng gương tri kỷ soi thiên cổ
Tiếng trống chung tình gióng ngũ canh
Mấy dặm non sông chi dám ngại
Trăm năm vàng đá quyết cho đành
Trăng già có nhẽ trêu nhau mãi
Cầm sắt phen này quyết tấp tênh

(Quế Sơn thi tập)

Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:08 am

Đá Ông Bà Chồng

Khéo khéo bày trò tạo hoá công
Ông Chồng đã vậy lại Bà Chồng
Tầng trên tuyết điểm phơ đầu bạc
Thớt dưới sương pha đượm má hồng
Gan nghĩa dãi ra cùng chị Nguyệt
Khối tình cọ mãi với non sông
Đá kia còn biết xuân già giặn
Chả trách người ta lúc trẻ trung

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh đá ông Chồng bà Chồng
Câu 4: Thớt dưới sương pha đạm má hồng
Câu 8: Chẳng trách người ta lúc trẻ trung

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh núi ông Chồng bà Chồng
Câu 1: Trời đất sinh ra cũng lạ lùng
Câu 2: Ông Chồng sao lại có Bà Chồng
Câu 3: Đầu trên tuyết nhuốm phơ râu bạc
Câu 4: Lối dưới sương gieo lõm má hồng
Câu 5: Cột nghĩa vểnh ra phô chị Nguyệt
Câu 6: Mảnh tình khép lại chắn ngang sông
Câu 7: Ô hay hồn đá còn như thế
Câu 8: Chẳng trách đôi ta lúc trẻ trung

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Vịnh núi ông Chồng bà Chồng có thêm phụ đề chữ nhỏ "Hương Tích sơn tự"
Câu 1: Trời đất sinh ra khéo lạ lùng
Câu 2: Ông Chồng sao lại có Bà Chồng
Câu 3: Đầu trên tuyết nhuốm phơ râu bạc
Câu 4: Lối dưới sương gieo lõm má hồng
Câu 5: Cột nghĩa vểnh ra phô chị Nguyệt
Câu 6: Mảnh tình khép lại chắn ngang sông
Câu 7: Ô hay hồn đá còn như thế
Câu 8: Chẳng trách người ta lúc trẻ trung

Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:11 am

Đá Chẹt Thi

Cục núi khen cho khéo bất tình
Thò ra đứng chẹt giữa đường Thanh
Hai bên khép lại hơi gần tí
Một dải thông qua chút đỉnh đinh
Thế lộ có đâu ngăn đón mặt
Nhân tình ai chịu cản ngang mình
Bấy nhiêu năm trước nghe còn chẹt
Mới mở mang ra đã rộng thênh

(Tạp thảo tập)

Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:14 am

Đánh Đu

Bốn cột khen ai khéo khéo trồng,
Người thì lên đánh kẻ ngồi trông,
Trai đu gối hạc khom khom cật
Gái uốn lưng ong ngửa ngửa lòng.
Bốn mảnh quần hồng bay phấp phới,
Hai hàng chân ngọc duỗi song song.
Chơi xuân có biết xuân chăng tá.
Cọc nhổ đi rồi, lỗ bỏ không!

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 1:15 am

Đánh Cờ

Chàng với thiếp đêm khuya trằn trọc,
Ðốt đèn lên đánh cuộc cờ người.
Hẹn rằng đấu trí mà chơi,
Cấm ngoại thuỷ không ai được biết.
Nào tướng sĩ dàn ra cho hết,
Ðể đôi ta quyết liệt một phen.
Quân thiếp trắng, quân chàng đen,
Hai quân ấy chơi nhau đà đã lửa.
Thoạt mới vào chàng liền nhảy ngựa,
Thiếp vội vàng vén phứa tịnh lên.
Hai xe hà, chàng gác hai bên,
Thiếp thấy bí, thiếp liền ghểnh sĩ.
Chàng lừa thiếp đương khi bất ý,
Ðem tốt đầu dú dí vô cung,
Thiếp đang mắc nước xe lồng,
Nước pháo đã nổ đùng ra chiếu.
Chàng bảo chịu, thiếp rằng chẳng chịu,
Thua thì thua quyết níu lấy con.
Khi vui nước nước non non,
Khi buồn lại giở bàn son quân ngà.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:27 pm

Đề Nhị Mỹ Nhân Đồ

Ấy bao nhiêu tuổi hỡi cô mình
Chị cũng xinh mà em cũng xinh
Trăm vẻ như in tờ giấy trắng
Ngàn năm còn mãi cái xuân xanh
Phiếu mai chăng dám đường kia nọ
Bồ liễu thôi đành phận mỏng manh
Có một thú vui sao chẳng vẽ
Trách người thợ ấy khéo vô tình

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Tranh Tố Nữ
Câu 1: Hỏi bao nhiêu tuổi hỡi cô mình
Câu 5: Phiếu mai chi dám tình trăng gió
Câu 7: Còn thú vui kia sao chẳng vẽ
Câu 8: Trách người thợ vẽ khéo vô tình

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh Tố Nữ đồ
Câu 5: Phiếu mai chăng dám đường trăng gió

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh Tố Nữ đồ
Câu 3: Trăm vẻ như in màu giấy trắng
Câu 5: Phiếu mai chẳng dám đường trăng gió

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh tranh hai cô Tố Nữ
Câu 1: Hỏi bao nhiêu tuổi hỡi cô mình
Câu 3: Đôi lứa như in tờ giấy trắng
Câu 5: Phiếu mai chi dám tình trăng gió
Câu 7: Còn thú vui kia sao chẳng vẽ
Câu 8: Trách người thợ vẽ khéo vô tình

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:30 pm

Đọc Cho Chiêu Hổ Họa

Những bấy lâu nay luống nhắn nhe
Nhắn nhe toan những sự gầm ghè
Gầm ghè nhưng vẫn còn chưa dám
Chưa dám cho nên phải rụt rè

(Bản khắc 1921)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Xuân Hương xướng
Câu 1: Từ bấy lâu nay những nhắn nhe
Câu 2: Nhắn nhe toan những sự gùn ghè
Câu 3: Gùn ghè nhưng vẫn còn chưa dám

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Xuân Hương hoạ vận (có lẽ ghi nhầm, phải là "xướng vận")
Câu 1: Nào có xa gì phải nhắn nhe
Câu 2: Nhắn nhe ý lại muốn gùn ghè
Câu 3: Gùn ghè nhưng lại tình không dám
Câu 4: Không dám cho nên phải rụt rè

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Xuân Hương hoạ vận (có lẽ ghi nhầm, phải là "xướng vận")
Câu 1: Đấy có xa đâu phải nhắn nhe
Câu 2: Nhắn nhe ý lại muốn gùn ghè
Câu 3: Gùn ghè nhưng lại tình không dám
Câu 4: Không dám cho nên phải rụt rè

Chiêu hoạ lại:

Hỡi hỡi cô bay tớ bảo nhe
Bảo nhe không được gậy ông ghè
Ông ghè chẳng vỡ ông ghè mãi
Ghè mãi rồi lâu cũng phải rè

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Chiêu Hổ đáp
Câu 4: Ghè mãi lâu lâu cũng phải rè

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Quan Chiêu Hổ xướng vận (cần chỉnh lý văn bản là "Quan Chiêu Hổ hoạ vận")
Câu 1: Hỡi hỡi cô Hương lại bảo nhe
Câu 2: Bảo nhe không được ắt ta ghè
Câu 3: Ta ghè không được ta ghè mãi
Câu 4: Ghè mãi lâu lâu cũng phải rè

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Quan Chiêu Hổ xướng vận (cần chỉnh lý văn bản là "Quan Chiêu Hổ hoạ vận")
Câu 1: Hỡi hỡi cô Hương lại bảo nhe
Câu 2: Bảo nhe không được ắt ta ghè
Câu 3: Ta ghè không được ta ghè mãi
Câu 4: Ghè mãi thời lâu cũng phải rè

Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:31 pm

Đồng Tiền Hoẻn

Cũng lò cũng bễ cũng cùng than,
Mở mặt vuông tròn với thế gian.
Kém cạnh cho nên mang tiếng hoẻn,
Đủ đồng ắt cũng đáng nên quan.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:33 pm

Đi Đái Bùn Nẩy

Quân tử anh hùng đâu vắng tá
Để cho nê thổ nảy chơi xuân

(Quế Sơn thi tập)

nẩy: từ cổ, có nghĩa trơn lầy, sình lầy.

Bài thơ tả cảnh thực đi đái ở chỗ bùn lầy, bị bùn bắn lên chỗ ấy; nhưng cái ý tinh nghịch đáo để lại ở chỗ không trách đám bùn đất (nê thổ) mà lại trách quân tử, anh hùng...

Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:34 pm

Đưa Đò

Chú lái kia ơi, biết chú rồi,
Qua sông rồi lại đấm ngay bài!
Chèo ghe vừa khỏi dòng khúc ngược,
Đấm c... đưa vào ngấn nước xuôi.
Mới biết lên bờ đà vỗ đít,
Nào khi giữa khúc đã co vòi.
Chuyến đò nên nghĩa sao không nhớ?
Sang nữa hay là một chuyến thôi?

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:36 pm

Ốc Nhồi

Bác mẹ sinh ra phận ốc nhồi
Đêm ngày lăn lóc đám cỏ hôi
Quân tử có thương thì bóc yếm
Xin đừng ngó ngoáy lỗ trôn tôi

(Bản khắc 1922)

Khảo dị: bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Con ốc
Câu 1: Bác mẹ sinh ra đít vẫn dồi
Câu 2: Một mình lăn lóc đám rêu hôi

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:38 pm

Bánh Trôi

Thân em thời trắng phận em tròn
Bảy nổi ba chìm mấy nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Câu 4: Mà em vẫn giữ tấm lòng son

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh hàn thực bính
Câu 1: Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Câu 3: Mềm rắn nhờ tay quân tử vọc
Câu 4: Khăng khăng vẫn giữ tấm lòng son

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Lưu thủy bính
Câu 1: Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Câu 4: Trong lòng vẫn giữ một hòn son

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Vịnh hàn thực bính
Câu 1: Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Câu 2: Bảy nổi ba chìm mấy nước sông
Câu 3: Mềm rắn nhờ tay quân tử trộn
Câu 4: Khăng khăng vẫn giữ tấm lòng son

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:39 pm

Bùn Bắn Lên Đồ

Nê ninh thượng thức cao thâm xứ
Mạc quái anh hùng lưỡng thủ mô

(Quốc văn tùng ký)

Nguyên văn lời Dẫn bằng chữ Nôm: Đi đường lội, bùn bắn lên đến đồ, tức cảnh vịnh hai câu thơ rằng:

泥濘尚識高深處
莫怪英雄兩手摸

Bùn kia còn biết nơi cao thẳm
Chẳng trách anh hùng thích mó tay

(Kiều Thu Hoạch dịch)

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:40 pm

Canh Khuya

Canh khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan mấy nước non
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn
Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy chòm
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình son trẻ tí con con

(Quốc văn tùng ký)

Khảo dị: bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Hữu hoài
Câu 1: Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Câu 6: Đâm toạc chân mây đá một hòn
Câu 8: Mối tình san sẻ thí con con

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:42 pm

Cái Giếng

Ngõ ngay thăm thẳm tới nhà ông
Giếng tót thanh thơi rất lạ lùng
Cầu trắng phau phau hai ván ghép
Nước trong leo lẻo một dòng thông
Cỏ gà lún phún leo quanh mép
Cá diếc le te lội giữa dòng
Giếng ấy thanh tân ai đã biết
Đố ai dám thả nạ rồng rồng

(Bản khắc 1921)

Khảo dị:

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh cái giếng thơi
Câu 2: Giếng tót thanh thơi giếng lạ lùng
Câu 3: Cầu trắng phau phau đôi ván ghép
Câu 7: Giếng ấy thanh tân ai ví biết
Câu 8: Thư sinh xin thả nạ rồng rồng

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh cái giếng
Câu 2: Có giếng xinh thay giếng lạ lùng
Câu 3: Cầu trắng phau phau đôi ván ghép
Câu 5: Cỏ gà lún phún chung quanh mọc
Câu 6: Cá diếc thung thăng rạch giữa dòng
Câu 7: Đôi ấy thanh tân ai dám biết
Câu 8: Thư sinh xin thả cá rồng rồng

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:44 pm

Cái Quạt

Một lỗ xâu xâu mấy cũng vừa
Duyên này tác hợp tự ngàn xưa
Chành ra ba góc da còn thiếu
Khép lại đôi bên thịt vẫn thừa

(Quốc văn tùng ký)

Bài này trong văn bản chỉ có 4 câu, các bản quốc ngữ sau này có thêm 4 câu nữa:

Mát mặt anh hùng khi tắt gió
Che đầu quân tử lúc sa mưa
Nâng niu ướm hỏi người trong trướng
Phì phạch trong lòng đã sướng chưa

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:45 pm

Cảnh Thu

Thánh thót tầu tiêu mấy giọt mưa,
Bút thần khôn vẽ cảnh tiêu sơ,
Xanh om cổ thụ tròn xoe tán,
Trắng xoá tràng giang phẳng lặng tờ.
Bầu dốc giang sơn say chấp rượu,
Túi lưng phong nguyệt nặng vì thơ
Cho hay cảnh cũng ưa người nhỉ,
Thấy cảnh ai mà chẳng ngẩn ngơ.

Có sách gán cho Bà huyện Thanh Quan. Ở văn bản Landes 1893, bài thơ này không có đầu đề. Câu thứ hai là "Đố ai vẽ được cảnh tiếu sơ" và có lời dẫn: "Ngày xưa Xuân Hương đi chơi gặp mưa, vào chơi thăm làng Văn Giáp, thấy có một chùa xưa, Xuân Hương và chùa lậy Phật, rồi đi xem ngoài chùa. Thấy bên chùa có cây đa. Ngửng lên xem thì cao ngút không biết tới đâu, cho nên làm bài thơ này (cây đa này đến nay còn)".

Ở bản Đông châu 1917, có lời dẫn: "Một ngày kia đang mùa quý thu, giời lún phún dăm ba hạt mưa, hơi ngăm ngăm rét, quan phủ nhân vô sự, mới sai bày cuộc rượu, cho gọi cô hai ra cùng ngồi uống rượu để vịnh thơ. Xuân Hương vâng lời ra ngồi hầu rượu để vịnh thơ. Xuân Hương vâng lời ra ngồi hầu rượu. Đương khi chén quỳnh đầy vơi, chiều thu hiu hắt, quan phủ liền bảo Xuân Hương vịnh bài tức cảnh. Thơ rằng: "..."".

Bài thơ này cũng có chép trong phần của Bà huyện Thanh Quan.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:47 pm

Chùa Hương Tích

Bày đặt vì ai khéo khéo vòm
Nứt ra một lỗ hổng hòm hom
Người quen cửa Phật chen chân xọc
Kẻ lạ bầu Tiên mỏi mắt dòm
Giọt nước hữu tình rơi thánh thót
Con thuyền vô trạo cúi lom khom
Lâm tuyền quyến cả phồn hoa lại
Rõ khéo trời già đến dở dom

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh động Hương Tích
Câu 1: Bày đặt vì ai thực khéo vòm
Câu 2: Nứt ngang một lỗ hỏm hòm hom
Câu 3: Người quen cảnh Phật chen chân xọc
Câu 6: Cửa hang vô ngạn cúi lom khom

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh Hương Tích tự chỉ có 4 câu
Câu 1: Trời đất sinh ra cũng khéo vòm
Câu 2: Sinh ra một lỗ hỏm hòm hom
Câu 3: Giọt nước hữu tình rơi lõm bõm
Câu 4: Con đường vô ngạn tối lom om

- Bản Tạp thảo thi
Tựa đề: Vịnh Hương Tích tự chỉ có 4 câu
Câu 1: Trời đất sinh ra cũng khéo vòm
Câu 2: Sinh ra một lỗ hỏm hòm hom
Câu 4: Cái đường vô ngạn tối lom om

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:49 pm

Chùa Sài Sơn

Khen thay con tạo khéo khôn phàm
Một đố giương ra biết mấy ngàm
Triền đá cỏ leo sờ rậm rạp
Lạch khe nước rỉ mó lam nham
Một sư đầu trọc ngồi khua mõ
Hai tiểu lưng tròn đứng giữ am
Đến nơi mới biết rằng Thánh Hoá
Chồn chân mỏi gối hãy còn ham

(Bản khắc 1922)

Khảo dị: bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh hang Thánh Hóa - Chùa Thầy
Câu 3: Sườn đá cỏ leo sờ rậm rạp
Câu 4: Lạch khe nước chảy mó lam nham

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:50 pm

Chế Sư

Chẳng phải Ngô chẳng phải ta
Đầu thì trọc lốc áo không tà
Oản dâng trước mặt dăm ba phẩm
Vãi nấp sau lưng sáu bảy bà
Khi cảnh khi tiu khi chũm choẹ
Giọng hì giọng hỉ giọng hi ha
Tu lâu có nhẽ lên sư cụ
Ngất nghểu toà sen nọ đó mà

(Bản khắc 1922)

Khảo dị: bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Nhạo sư
Câu 1: Chẳng phải Ngô mà chẳng phải ta
Câu 6: Giọng thầy giọng khách giọng hi ha

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:52 pm

Chi Chi Chuyện Ấy

Chi chi chuyện ấy đã đành lòng
Vó ký phen này quyết thẳng rong
Non nước chơi hoài non nước đó
Gió trăng nào phải gió trăng không
Mặt càng đối mặt tình ngao ngán
Tay chửa rời tay bước ngại ngùng
Lão Nguyệt nhẽ nào trêu quải mãi
Chén đồng xin hẹn khắc đêm đông

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:53 pm

Chơi Hoa

Đã trót chơi hoa phải có trèo,
Trèo lên chớ ngại mỏi xương nhèo.
Cành la cành bổng vin co vít,
Bông chín bông xanh để lộn phèo.

Nguồn: L’œuvre de la poétesse vietnammienne Hồ Xuân Hương, Maurice Durand, Paris, 1968. Sách dựa theo các tác phẩm:
1. Hồ Xuân Hương, tác phẩm, thân thế và văn tài, Imprimerie Aspar, Saigon, 1937
2. Hồ Xuân Hương thi tập, Xuân Lan

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:54 pm

Chơi Khán Đài

Êm ái chiều xuân tới Khán Đài
Lâng lâng chẳng bợn chút trần ai
Bốn mùa triêu mộ chuông gầm sóng
Một vũng tang thương nước lộn trời
Bể ái ngàn trùng khôn tát cạn
Nguồn ân trăm trượng dễ khơi vơi
Nào là cực lạc là đâu tá
Cực lạc là đây chín rõ mười

(Quốc văn tùng ký)

Khảo dị:
- Bản Âm tập ca
Tựa đề: Vịnh đăng đài tức cảnh
Câu 3: Bốn mùa chiêu mộ chuông âm sóng
Câu 5: Bể Sở ngàn trùng khôn tát cạn

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Đăng đài tức cảnh
Câu 1: Êm ái chiều xuân tới cửa Đài
Câu 3: Bốn mùa triêu mộ chuông âm sóng
Câu 5: Bể Sở ngàn trùng khôn tát cạn
Câu 8: Độc lạc là đây chín rõ mười (chỉ sự vui thú riêng một mình)

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:56 pm

Con Cua

Em có mai xanh, có yếm vàng,
Ba quân khiêng kiệu, kiệu nghêng ngang.
Xin theo ông Khổng về Ðông Lỗ,
Học thói Bàn Canh nấu chín Thang.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:58 pm

Dữ Phạm tế tửu xướng hoạ, kỳ nhị

Kìa ai tỉnh, kìa ai say
Kìa ai ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Khoan khoan xin hãy dừng tay lại
Chớ mó hang hùm nữa mất tay

(Bản khắc 1914)

Tựa đề: Xướng hoạ với quan Tế tửu họ Phạm, bài 2

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Cợt ông Chiêu Hổ
Câu 1: Anh đồ tỉnh, anh đồ say
Câu 2: Sao anh ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Này này chị bảo cho mà biết
Câu 4: Ấy chốn hang hùm chớ mó tay

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tặng ông Chiêu Hổ
Câu 1: Anh đồ tỉnh hay anh đồ say
Câu 2: Sao anh ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Này này chị bảo cho mà biết
Câu 4: Ấy chốn hang hùm chớ mó tay

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Xuân Hương xướng vận
Câu 1: Cớ sao tỉnh rượu lại sao say
Câu 2: Cớ sao ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 4: Chớ mó hang hùm nó cắn tay

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Xuân Hương xướng vận
Câu 1: Cớ sao tỉnh tỉnh lại sao say
Câu 2: Cớ sao ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 4: Chớ mó hang hùm nó cắn tay

- Bản Liệt truyện thi ngâm
Tựa đề: Vịnh hý nữ (Vịnh người trêu gái)
Câu 1: Say hay tỉnh, tỉnh hay say
Câu 2: Trêu hoa ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Dịch lại gần đây cho chị bảo
Câu 4: Những chốn hang hùm chớ mó tay

Phạm họa (Họ Phạm họa lại)

Nào ai tỉnh nào ai say
Nào ai ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Ví dầu hang chẳng cho ai mó
Sao có hùm con bỗng trốc tay
(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chiêu họa
Câu 1: Này ông tỉnh, này ông say
Câu 2: Này ông ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Hang hùm ví bẵng không người mó
Câu 4: Sao có hùm con bỗng trót tay

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Chiêu Hổ đáp lại
Câu 1: Ừ thời ông tỉnh ừ ông say
Câu 2: Ừ ông ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Hang hùm ví bẵng không tay mó

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Quan Chiêu họa vận
Câu 1: Nào ai tỉnh rượu nào ai say
Câu 3: Ví dầu nguyệt chẳng cho ai mó
Câu 4: Sao có con hùm bỗng trốc tay

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Chiêu Hổ họa vận
Câu 1: Nào ai tỉnh rượu nào ai say
Câu 3:Ví khiến hang hùm không kẻ mó
Câu 4: Lấy đâu hùm nhỏ bỗng trên tay

- Bản Liệt truyện thi ngâm
Tựa đề: Hoàng giáp Hoằng Bộ họa nguyên vận
Câu 1: Chẳng tỉnh như mà cũng chẳng say
Câu 2: Chơi đêm không sướng phải chơi ngày
Câu 3: Hang hùm ví chẳng tay người mó
Câu 4: Sao có hùm con bỗng ở tay

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:59 pm

Dệt Cửi Đêm

Thắp ngọn đèn lên thấy trắng phau
Con cò mấp máy suốt đêm thâu
Hai chân đạp xuống năng năng nhắc
Một suốt đâm ngang thích thích mau
Rộng hẹp nhỏ to vừa vặn cả
Ngắn dài khuôn khổ vẫn như nhau
Cô nào muốn tốt ngâm cho kỹ
Chờ đến ba thu mới dãi màu

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh khung cửi
Câu 8: Chờ đến ba thu hãy dãi màu

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh chức nữ (Vịnh cô gái dệt cửi)
Câu 1: Mới thoạt dàn ra thấy trắng phau
Câu 2: Cái cò cót két suốt đêm thâu
Câu 3: Hai chân dãi thẳng năng năng nhắc
Câu 4: Một cái thoi đưa thoắt thoắt mau
Câu 5: Rộng hẹp dày thưa tùy mặc ý
Câu 6: Ra vào khuôn khổ cũng như nhau
Câu 7: Cô như muốn tốt ngâm cho kỹ
Câu 8: Được nước vò trong mới đậm màu

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:01 am

Du Cổ Tự

Thầy tớ thong dong dạo cảnh chùa
Cầm thư lưng túi rượu lưng hồ
Cá khe lắng kệ đầu ngơ ngác
Chim núi nghe kinh cổ gật gù
Then cửa từ bi nêm chật cánh
Nén hương tế độ cắm đầy lò
Nhà sư ướm hỏi nhà sư tí
Phúc đức nhà ngươi được mấy bồ

(Bản khắc 1914)

Khảo dị: bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh thiền
Câu 1: Thầy tớ thong dong tới cửa chùa
Câu 6: Triện hương tế độ cắm đầy lò

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:03 am

Duyên Kỳ Ngộ

Nghìn dặm có duyên sự cũng thành,
Xin đừng lo lắng hết xuân xanh.
Tấc gang tay họa thơ không dứt,
Gần gụi cung dương lá vẫn lành.
Tên sẵn bút đề dường chĩnh chện,
Trống mang dùi cắp đã phanh phanh.
Tuy không thả lá trôi dòng ngự,
Chim tới vườn đào thế mới xinh.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:05 am

Già Kén Kẹn Hom

Bụng làm dạ chịu trách chi ai,
Già kén kẹn hom ví chẳng sai.
Tiếc đĩa hồng ngâm cho chuột vọc,
Thừa mâm bánh ngọt để ngâu vầy.
Miệng khôn trôn dại đừng than phận,
Bụng ỏng lưng eo chớ trách trời!
Ðừng đứng núi này trông núi nọ,
Ðói lòng nên mới phải ăn khoai.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:10 am

Hang Cắc Cớ

Trời đất sinh ra đá một chòm
Nứt làm đôi mảnh hổng hòm hom
Kẽ hầm rêu mọc trơ toen hoẻn
Luồng gió thông reo vỗ phập phòm
Giọt nước hữu tình rơi lõm bõm
Con đường vô ngạn tối om om
Khen ai đẽo đá tài xuyên tạc
Khéo hớ hênh ra lắm kẻ dòm

(Bản khắc 1922)

Khảo dị: bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh hang Cắc Cớ
Câu 2: Nứt ngang một lỗ hỏm hòm hom
Câu 4: Vùng gió thông reo vỗ thập thòm

Tên một cái hang ở trong núi Chùa Thầy.
Núi Chùa Thầy có hang Cắc Cớ
Trai chưa vợ nhớ hội Chùa Thầy
Gái chưa chồng nhớ ngày mà đi...

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:11 am

Hàng Ư Thanh

Ðứng tréo trông ra cảnh hắt heo
Ðường đi thiên thẹo quán cheo leo
Lợp lều mái cỏ tranh xơ xác
Xỏ kẽ kèo tre đốt khẳng kheo
Ba chạc cây xanh hình uốn éo
Một dòng nước biếc cỏ lèo tèo
Thú vui quên cả niềm lo cũ
Kìa cái diều ai gió lộn lèo

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tức cảnh
Câu 2: Ðường đi thiên thẹo quán leo teo

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Hựu vịnh (Lại vịnh, tức bài vịnh thứ hai sau bài "Vịnh ba đèo")
Câu 1: Ðứng tréo mà trông lối rậm rèo
Câu 2: Ðường đi thiên thẹo quán xiêu ngheo
Câu 4: Xỏ lỗ kèo tre đốt khẳng kheo
Câu 5: Ba gạc thế cây hình uốn éo
Câu 6: Một vùng nước giếng cỏ lèo tèo
Câu 7: Thú vui quyến hết đường lo cũ
Câu 8: Kìa cái diều ai nó lộn lèo

- Bản Tạp thảo tập
Nội dung giống như bản Xuân Hương thi sao ngoại trừ
Câu 7: Thú vui quên hết đường lo cũ

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:12 am

Hạ Nhật Tầm Phu

Xa xôi chăng quản ngại đường đi
Nắng rực làm chi bấy những hè
Khắc khoải đã đau lòng cái quốc
Âu sầu thêm xót dạ con ve
Người nằm trướng gấm bồ hôi đượm
Kẻ hái rau tần nước bọt se
Nào khúc Nam huân sao chẳng gảy
Để cho bồ liễu phận le te

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:14 am

Hỏi Cô Hàng Sách

Cô hàng lấy sách cắp ra đây!
Xem thử truyện nào thú lại say.
Nữ tú có bao xin xếp cả,
Phương hoa phỏng liệu có còn hay...?
Tuyển phu mặc ý tìm cho kỹ,
Chinh phụ thế nào bán lấy may.
Kỳ ngộ bích câu xin tiện hỏi,
Gía tiền cả đó tính sao vay.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:17 am

Hỏi Trăng Bài 1

Một trái trăng thu chín mõm mòm,
Nảy vừng quế đỏ đỏ lòm lom!
Giữa in chiếc bích khuôn còn méo,
Ngoài khép đôi cung cánh vẫn khòm.
Ghét mặt kẻ trần đua xói móc,
Ngứa gan thằng Cuội đứng lom khom.
Hỡi người bẻ quế rằng ai đó,
Đó có Hằng Nga ghé mắt dòm.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:18 am

Hữu Cảm

Thảm hại chiều xuân chẳng nể nhau
Yêu hoa chi để với hoa sầu
Nửa sân phong nguyệt chưa chồi ngọc
Một bức thư tình lặng hạt châu
Hồn bướm năm canh bầu bạn thỏ
Cầu ô muôn kiếp vợ chồng Ngâu
Tương tư biết thuở nào khuây khỏa
Giọt nước duềnh Tương đã đến đâu

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:20 am

Ký Tao Nương Mộng Lan

Gió thổi hơi Lan đã mát lừng
Tự nhiên gặp gỡ cũng vì chưng
Câu thơ vịnh tuyết còn văng vẳng
Chén rượu chờ trăng vẫn ngấn lưng
Cờ muốn thi gan xe pháo mã
Đàn còn lựa gảy tính tình tưng
Nhắn ai mơ kẻ tri âm đó
Xin ngỏ lời ra chớ ngập ngừng

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:21 am

Khóc Chồng Làm Thuốc

Văng vẳng tai nghe tiếng khóc gì
Thương chồng nên phải khóc tì ti
Ngọt ngào thiếp nhớ mùi cam thảo
Cay đắng chàng ôi vị quế chi
Thạch nhũ trần bì sao để lại
Quy thân liên nhục tẩm đem đi
Dao cầu thiếp biết trao ai nhỉ
Sinh ký chàng ôi tử tắc quy

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Cô lang thuốc khóc chồng
Câu 2: Thương chồng nên nỗi khóc tì ti
Câu 6: Quy thân liên nhục nhớ đem đi
Câu 7: Dao cầu thiếp biết trao ai được

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Vô đề 42
Câu 2: Khóc gì những tiếng tỉ tì ti
Câu 5: Thạch nhũ trần bì phong để lại
Câu 6: Quy thân liên nhục gói đem đi
Câu 7: Đông hoa thảm đạm hay chăng tá
Câu 8: Sinh giã thương tâm tử giã ly

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:23 am

Khóc Tổng Cóc

Hỡi chàng ôi hỡi chàng ôi
Thiếp bén duyên chàng có thế thôi
Nòng nọc đứt đuôi từ đây nhé
Nghìn vàng khôn chuộc dấu bôi vôi

(Bản khắc 1921)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Khóc chàng Tổng Cóc
Câu 1: Chàng ơi ới hỡi hỡi chàng ôi
Câu 2: Lửa hương mới bén nửa năm trời
Câu 4: Nghìn vàng khôn chuộc giống bôi vôi

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Khấp phu quân danh Cai Cóc
Câu 1: Chàng ôi chàng hỡi hỡi chàng ôi
Câu 4: Nghìn vàng khôn chuộc giống bôi vôi

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Khấp Cai Cóc
Câu 1: Chàng ôi chàng hỡi hỡi chàng ôi

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Khấp phu Cai tổng Cóc
Câu 1: Chàng Cóc ôi chàng Cóc ôi

Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008

Theo cụ Dương Văn Thâm sưu tầm tài liệu về giai thoại thơ Hồ Xuân Hương (tài liệu đã dẫn) thì Hồ Xuân Hương làm bài Khóc tổng Cóc trong thời gian đã lấy ông phủ Vĩnh Tường. Do sự rẽ duyên của người vợ cả và gia đình họ hàng nhà Cóc, nên Hồ Xuân Hương mới đưa cả họ hàng nhà Cóc vào bài thơ để giễu: nhái bén, chẫu chàng, nòng nọc, chẫu chuộc, tất nhiên là giễu một tổng Cóc còn sống, chứ không phải là khóc khi tổng Cóc chết, như bấy nay có người hiểu, e rằng bất nhẫn.

Theo bài viết nhan đề "Tổng Cóc với Xuân Hương" của nhà thơ Nguyễn Phú Long (Richmond, VA) đăng trong Tạp Chí Cỏ Thơm số 26 (2004) thì tên thật của Tổng Cóc là Cốc. Tên "Cóc" là do người dân Sơn Tây đặt cho ông để tỏ lòng kính phục ông đã có gan làm những việc phúc đức như vớt thây người chết trôi rồi mai táng lại. Người đời có những câu như "Gan cóc tía" và "Con cóc là cậu ông Trời". Theo chuyện kể của Nguyễn Phú Long thì HXH lấy Tổng Cóc để có nơi nương tựa lúc gia đinh gặp khó khăn. Rồi vì bị vợ lớn ghen nên bà bỏ đi, trở lại Khán Xuân. Lập luận này có hợp lý không khi mà việc bỏ vợ, bỏ chồng vào thời đó cũng phải được luật lệ cho phép? Bộ Luật Hồng Ðức tức Quốc Triều Hình Luật đời Vua Lê Thanh Tôn (1442- 1497) minh thị "người vợ tự ý bỏ nhà chồng, dù là về với bố mẹ ruột, bị coi là phạm trọng tội". Vả lại, bà vốn có ăn học, dòng giõi, nên tuy thích bỡn cợt, nhưng không vì thế mà bởn cợt cả với chồng. Dù sao thì cũng có bài thơ mà không biết có phải của bà không?

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:25 am

Không Chồng Mà Chửa

Cả nể cho nên hoá dở dang
Sự này có thấu hỡi chăng chàng
Duyên thiên chưa thấy nhô đầu dọc
Phận liễu sao mà nảy nét ngang
Cái tội trăm năm chàng chịu cả
Chữ tình một khối thiếp xin mang
Quản chi miệng thế lời chênh lệch
Chẳng thế nhưng mà thế mấy ngoan

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chửa hoang
Câu 2: Nỗi niềm chàng có biết chăng chàng
Câu 7: Quản bao miệng thế lời chênh lệch
Câu 8: Những kẻ khôn mà có kẻ ngoan

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh người chửa hoang
Câu 1: Cả nể cho nên nỗi dở dang
Câu 6: Mảnh tình một khối thiếp xin mang
Câu 7: Quản bao miệng thế lời chênh lệch
Câu 8: Không có nhưng mà thế mấy ngoan

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh nữ hoang thai
Câu 1: Quá nể cho nên sự dở dang
Câu 3: Duyên thiên chưa thấy đua đầu dọc
Câu 7: Ai ôi chớ có chê cười nhé
Câu 8: Không có nhưng mà thế mấy ngoan

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Vịnh nữ hoang thai
Câu 1: Quá nể cho nên hoá dở dang
Câu 3: Duyên thiên chưa thấy đua đầu dọc
Câu 6: Mảnh tình một khối thiếp xin mang
Câu 8: Không có nhưng mà có mấy ngoan

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Hoang nữ
Câu 2: Sự này có biết hỡi chăng chàng
Câu 4: Phận liễu sao đà nảy nét ngang
Câu 5: Cái tội trăm năm chàng biết chửa
Câu 6: Mảnh tình một khối thiếp xin mang
Câu 7: Thôi thôi buộc chỉ từ nay nhé
Câu 8: Cấm thỏ đừng cho tới cửa hang

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:27 am

Khấp Vĩnh Tường Quan

Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi
Cái nợ phù sinh có thế thôi
Chôn chặt văn chương ba thước đất
Ném tung hồ thỉ bốn phương trời
Nắm xương dưới đất chau mày khóc
Hòn máu trên tay mỉm miệng cười
Đã thế thời thôi cho mát mẻ
Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Khấp quan phủ
Câu 1: Trăm năm ông phủ Vĩnh Tường ôi
Câu 2: Cái nợ ba sinh đã trả rồi
Câu 4: Tung hê hồ thỉ bốn phương trời
Câu 5: Cán cân tạo hóa rơi đâu mất
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại rồi
Câu 7: Hăm bảy tháng trời là mấy chốc

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Khóc ông phủ Vĩnh Tường
Câu 1: Trăm năm ông phủ Vĩnh Tường ôi
Câu 2: Cái nợ ba sinh đã trả rồi
Câu 4: Tung hê hồ thỉ bốn phương trời
Câu 5: Hạt sương dưới chiếu cau mày khóc
Câu 6: Giọt máu trên tay mỉm miệng cười
Câu 7: Năm bảy tháng trời là mấy chốc
Câu 8: Trăm năm ông phủ Vĩnh Tường ôi

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Khấp phu quân Vĩnh Tường phủ quan
Câu 2: Thân thể coi xem đã khác rồi
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại thôi
Câu 7: Một tháng mấy ngày nên nỗi thế

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Hồ Xuân Hương khấp Vĩnh Tường phủ tri phủ
Câu 2: Thân thể coi xem đã khác rồi
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại thôi
Câu 7: Một tháng mấy ngày nên nỗi thế

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Vô đề 10
Câu 2: Ngoài ba mươi tuổi cũng một đời
Câu 4: Phá tan hồ thỉ bốn phương trời
Câu 7: Vì chữ tình chung nên phải viếng

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Khấp phu vi Vĩnh Tường tri phủ
Câu 1: Ngàn năm ông phủ Vĩnh Tường ôi
Câu 2: Trống giục chiêng đưa biết mấy hồi
Câu 5: Cán cân tạo hóa rơi đâu mất
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại rồi
Câu 7: Liệu nẻo mà đi cho mát mẻ
Câu 8: Ngàn năm ông phủ Vĩnh Tường ôi

- Bản Đăng khoa lục sưu giảng
Tựa đề: Điếu quan phủ Vĩnh Tường
Câu 2: Võng giá nghênh ngang xếp cả rồi
Câu 5: Vướng chân trong ngục ôm lòng khóc
Câu 6: Chảy máu trên tay mỉm miệng cười
Câu 7: Phúc quả công danh phó trả trời

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:28 am

Lấy Chồng Chung

Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Năm chừng mười họa hay chăng chớ
Một tháng đôi lần có cũng không
Cố đấm ăn xôi xôi lại hỏng
Cầm bằng làm mướn mướn không công
Nỗi này ví biết dường này nhỉ
Thời trước thôi đành ở vậy xong

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922
Câu 1: Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Câu 2: Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Câu 3: Năm thì mười họa hay chăng chớ
Câu 7: Thân này ví biết đường này nhỉ
Câu 8: Thà trước thôi đành ở vậy xong

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh người vợ lẽ
Câu 3: Năm thì mười họa hay chăng chớ
Câu 5: Cố đấm ăn xôi xôi cũng hỏng
Câu 7: Thân này ví biết dường này nhỉ
Câu 8: Thà trước thôi đành ở vậy xong

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh tác nhân thiếp
Câu 2: Chém cha cái số lấy chồng chung
Câu 3: Năm thì mười họa nên chăng chớ
Câu 7: Thân này ví biết dường này nhỉ

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:29 am

Lỡm Học Trò

Khéo khéo đi đâu lũ ngẩn ngơ
Lại đây chị dạy lối làm thơ
Bướm non ngứa lợi châm hoa rữa
Dê bé buồn sừng húc giậu thưa

» Hương xuân
» Hương xuân
» Hương xuân
» Hương xuân
» Tiểu Sử Hồ Xuân Hương