Thơ Hồ Xuân Hương

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:40 pm

Canh Khuya

Canh khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan mấy nước non
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn
Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy chòm
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình son trẻ tí con con

(Quốc văn tùng ký)

Khảo dị: bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Hữu hoài
Câu 1: Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Câu 6: Đâm toạc chân mây đá một hòn
Câu 8: Mối tình san sẻ thí con con

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:42 pm

Cái Giếng

Ngõ ngay thăm thẳm tới nhà ông
Giếng tót thanh thơi rất lạ lùng
Cầu trắng phau phau hai ván ghép
Nước trong leo lẻo một dòng thông
Cỏ gà lún phún leo quanh mép
Cá diếc le te lội giữa dòng
Giếng ấy thanh tân ai đã biết
Đố ai dám thả nạ rồng rồng

(Bản khắc 1921)

Khảo dị:

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh cái giếng thơi
Câu 2: Giếng tót thanh thơi giếng lạ lùng
Câu 3: Cầu trắng phau phau đôi ván ghép
Câu 7: Giếng ấy thanh tân ai ví biết
Câu 8: Thư sinh xin thả nạ rồng rồng

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh cái giếng
Câu 2: Có giếng xinh thay giếng lạ lùng
Câu 3: Cầu trắng phau phau đôi ván ghép
Câu 5: Cỏ gà lún phún chung quanh mọc
Câu 6: Cá diếc thung thăng rạch giữa dòng
Câu 7: Đôi ấy thanh tân ai dám biết
Câu 8: Thư sinh xin thả cá rồng rồng

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:44 pm

Cái Quạt

Một lỗ xâu xâu mấy cũng vừa
Duyên này tác hợp tự ngàn xưa
Chành ra ba góc da còn thiếu
Khép lại đôi bên thịt vẫn thừa

(Quốc văn tùng ký)

Bài này trong văn bản chỉ có 4 câu, các bản quốc ngữ sau này có thêm 4 câu nữa:

Mát mặt anh hùng khi tắt gió
Che đầu quân tử lúc sa mưa
Nâng niu ướm hỏi người trong trướng
Phì phạch trong lòng đã sướng chưa

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:45 pm

Cảnh Thu

Thánh thót tầu tiêu mấy giọt mưa,
Bút thần khôn vẽ cảnh tiêu sơ,
Xanh om cổ thụ tròn xoe tán,
Trắng xoá tràng giang phẳng lặng tờ.
Bầu dốc giang sơn say chấp rượu,
Túi lưng phong nguyệt nặng vì thơ
Cho hay cảnh cũng ưa người nhỉ,
Thấy cảnh ai mà chẳng ngẩn ngơ.

Có sách gán cho Bà huyện Thanh Quan. Ở văn bản Landes 1893, bài thơ này không có đầu đề. Câu thứ hai là "Đố ai vẽ được cảnh tiếu sơ" và có lời dẫn: "Ngày xưa Xuân Hương đi chơi gặp mưa, vào chơi thăm làng Văn Giáp, thấy có một chùa xưa, Xuân Hương và chùa lậy Phật, rồi đi xem ngoài chùa. Thấy bên chùa có cây đa. Ngửng lên xem thì cao ngút không biết tới đâu, cho nên làm bài thơ này (cây đa này đến nay còn)".

Ở bản Đông châu 1917, có lời dẫn: "Một ngày kia đang mùa quý thu, giời lún phún dăm ba hạt mưa, hơi ngăm ngăm rét, quan phủ nhân vô sự, mới sai bày cuộc rượu, cho gọi cô hai ra cùng ngồi uống rượu để vịnh thơ. Xuân Hương vâng lời ra ngồi hầu rượu để vịnh thơ. Xuân Hương vâng lời ra ngồi hầu rượu. Đương khi chén quỳnh đầy vơi, chiều thu hiu hắt, quan phủ liền bảo Xuân Hương vịnh bài tức cảnh. Thơ rằng: "..."".

Bài thơ này cũng có chép trong phần của Bà huyện Thanh Quan.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:47 pm

Chùa Hương Tích

Bày đặt vì ai khéo khéo vòm
Nứt ra một lỗ hổng hòm hom
Người quen cửa Phật chen chân xọc
Kẻ lạ bầu Tiên mỏi mắt dòm
Giọt nước hữu tình rơi thánh thót
Con thuyền vô trạo cúi lom khom
Lâm tuyền quyến cả phồn hoa lại
Rõ khéo trời già đến dở dom

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh động Hương Tích
Câu 1: Bày đặt vì ai thực khéo vòm
Câu 2: Nứt ngang một lỗ hỏm hòm hom
Câu 3: Người quen cảnh Phật chen chân xọc
Câu 6: Cửa hang vô ngạn cúi lom khom

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh Hương Tích tự chỉ có 4 câu
Câu 1: Trời đất sinh ra cũng khéo vòm
Câu 2: Sinh ra một lỗ hỏm hòm hom
Câu 3: Giọt nước hữu tình rơi lõm bõm
Câu 4: Con đường vô ngạn tối lom om

- Bản Tạp thảo thi
Tựa đề: Vịnh Hương Tích tự chỉ có 4 câu
Câu 1: Trời đất sinh ra cũng khéo vòm
Câu 2: Sinh ra một lỗ hỏm hòm hom
Câu 4: Cái đường vô ngạn tối lom om

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:49 pm

Chùa Sài Sơn

Khen thay con tạo khéo khôn phàm
Một đố giương ra biết mấy ngàm
Triền đá cỏ leo sờ rậm rạp
Lạch khe nước rỉ mó lam nham
Một sư đầu trọc ngồi khua mõ
Hai tiểu lưng tròn đứng giữ am
Đến nơi mới biết rằng Thánh Hoá
Chồn chân mỏi gối hãy còn ham

(Bản khắc 1922)

Khảo dị: bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh hang Thánh Hóa - Chùa Thầy
Câu 3: Sườn đá cỏ leo sờ rậm rạp
Câu 4: Lạch khe nước chảy mó lam nham

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:50 pm

Chế Sư

Chẳng phải Ngô chẳng phải ta
Đầu thì trọc lốc áo không tà
Oản dâng trước mặt dăm ba phẩm
Vãi nấp sau lưng sáu bảy bà
Khi cảnh khi tiu khi chũm choẹ
Giọng hì giọng hỉ giọng hi ha
Tu lâu có nhẽ lên sư cụ
Ngất nghểu toà sen nọ đó mà

(Bản khắc 1922)

Khảo dị: bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Nhạo sư
Câu 1: Chẳng phải Ngô mà chẳng phải ta
Câu 6: Giọng thầy giọng khách giọng hi ha

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:52 pm

Chi Chi Chuyện Ấy

Chi chi chuyện ấy đã đành lòng
Vó ký phen này quyết thẳng rong
Non nước chơi hoài non nước đó
Gió trăng nào phải gió trăng không
Mặt càng đối mặt tình ngao ngán
Tay chửa rời tay bước ngại ngùng
Lão Nguyệt nhẽ nào trêu quải mãi
Chén đồng xin hẹn khắc đêm đông

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:53 pm

Chơi Hoa

Đã trót chơi hoa phải có trèo,
Trèo lên chớ ngại mỏi xương nhèo.
Cành la cành bổng vin co vít,
Bông chín bông xanh để lộn phèo.

Nguồn: L’œuvre de la poétesse vietnammienne Hồ Xuân Hương, Maurice Durand, Paris, 1968. Sách dựa theo các tác phẩm:
1. Hồ Xuân Hương, tác phẩm, thân thế và văn tài, Imprimerie Aspar, Saigon, 1937
2. Hồ Xuân Hương thi tập, Xuân Lan

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:54 pm

Chơi Khán Đài

Êm ái chiều xuân tới Khán Đài
Lâng lâng chẳng bợn chút trần ai
Bốn mùa triêu mộ chuông gầm sóng
Một vũng tang thương nước lộn trời
Bể ái ngàn trùng khôn tát cạn
Nguồn ân trăm trượng dễ khơi vơi
Nào là cực lạc là đâu tá
Cực lạc là đây chín rõ mười

(Quốc văn tùng ký)

Khảo dị:
- Bản Âm tập ca
Tựa đề: Vịnh đăng đài tức cảnh
Câu 3: Bốn mùa chiêu mộ chuông âm sóng
Câu 5: Bể Sở ngàn trùng khôn tát cạn

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Đăng đài tức cảnh
Câu 1: Êm ái chiều xuân tới cửa Đài
Câu 3: Bốn mùa triêu mộ chuông âm sóng
Câu 5: Bể Sở ngàn trùng khôn tát cạn
Câu 8: Độc lạc là đây chín rõ mười (chỉ sự vui thú riêng một mình)

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:56 pm

Con Cua

Em có mai xanh, có yếm vàng,
Ba quân khiêng kiệu, kiệu nghêng ngang.
Xin theo ông Khổng về Ðông Lỗ,
Học thói Bàn Canh nấu chín Thang.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:58 pm

Dữ Phạm tế tửu xướng hoạ, kỳ nhị

Kìa ai tỉnh, kìa ai say
Kìa ai ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Khoan khoan xin hãy dừng tay lại
Chớ mó hang hùm nữa mất tay

(Bản khắc 1914)

Tựa đề: Xướng hoạ với quan Tế tửu họ Phạm, bài 2

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Cợt ông Chiêu Hổ
Câu 1: Anh đồ tỉnh, anh đồ say
Câu 2: Sao anh ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Này này chị bảo cho mà biết
Câu 4: Ấy chốn hang hùm chớ mó tay

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tặng ông Chiêu Hổ
Câu 1: Anh đồ tỉnh hay anh đồ say
Câu 2: Sao anh ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Này này chị bảo cho mà biết
Câu 4: Ấy chốn hang hùm chớ mó tay

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Xuân Hương xướng vận
Câu 1: Cớ sao tỉnh rượu lại sao say
Câu 2: Cớ sao ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 4: Chớ mó hang hùm nó cắn tay

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Xuân Hương xướng vận
Câu 1: Cớ sao tỉnh tỉnh lại sao say
Câu 2: Cớ sao ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 4: Chớ mó hang hùm nó cắn tay

- Bản Liệt truyện thi ngâm
Tựa đề: Vịnh hý nữ (Vịnh người trêu gái)
Câu 1: Say hay tỉnh, tỉnh hay say
Câu 2: Trêu hoa ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Dịch lại gần đây cho chị bảo
Câu 4: Những chốn hang hùm chớ mó tay

Phạm họa (Họ Phạm họa lại)

Nào ai tỉnh nào ai say
Nào ai ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Ví dầu hang chẳng cho ai mó
Sao có hùm con bỗng trốc tay
(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chiêu họa
Câu 1: Này ông tỉnh, này ông say
Câu 2: Này ông ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Hang hùm ví bẵng không người mó
Câu 4: Sao có hùm con bỗng trót tay

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Chiêu Hổ đáp lại
Câu 1: Ừ thời ông tỉnh ừ ông say
Câu 2: Ừ ông ghẹo nguyệt giữa ban ngày
Câu 3: Hang hùm ví bẵng không tay mó

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Quan Chiêu họa vận
Câu 1: Nào ai tỉnh rượu nào ai say
Câu 3: Ví dầu nguyệt chẳng cho ai mó
Câu 4: Sao có con hùm bỗng trốc tay

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Chiêu Hổ họa vận
Câu 1: Nào ai tỉnh rượu nào ai say
Câu 3:Ví khiến hang hùm không kẻ mó
Câu 4: Lấy đâu hùm nhỏ bỗng trên tay

- Bản Liệt truyện thi ngâm
Tựa đề: Hoàng giáp Hoằng Bộ họa nguyên vận
Câu 1: Chẳng tỉnh như mà cũng chẳng say
Câu 2: Chơi đêm không sướng phải chơi ngày
Câu 3: Hang hùm ví chẳng tay người mó
Câu 4: Sao có hùm con bỗng ở tay

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Wed Jul 09, 2014 11:59 pm

Dệt Cửi Đêm

Thắp ngọn đèn lên thấy trắng phau
Con cò mấp máy suốt đêm thâu
Hai chân đạp xuống năng năng nhắc
Một suốt đâm ngang thích thích mau
Rộng hẹp nhỏ to vừa vặn cả
Ngắn dài khuôn khổ vẫn như nhau
Cô nào muốn tốt ngâm cho kỹ
Chờ đến ba thu mới dãi màu

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh khung cửi
Câu 8: Chờ đến ba thu hãy dãi màu

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh chức nữ (Vịnh cô gái dệt cửi)
Câu 1: Mới thoạt dàn ra thấy trắng phau
Câu 2: Cái cò cót két suốt đêm thâu
Câu 3: Hai chân dãi thẳng năng năng nhắc
Câu 4: Một cái thoi đưa thoắt thoắt mau
Câu 5: Rộng hẹp dày thưa tùy mặc ý
Câu 6: Ra vào khuôn khổ cũng như nhau
Câu 7: Cô như muốn tốt ngâm cho kỹ
Câu 8: Được nước vò trong mới đậm màu

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:01 am

Du Cổ Tự

Thầy tớ thong dong dạo cảnh chùa
Cầm thư lưng túi rượu lưng hồ
Cá khe lắng kệ đầu ngơ ngác
Chim núi nghe kinh cổ gật gù
Then cửa từ bi nêm chật cánh
Nén hương tế độ cắm đầy lò
Nhà sư ướm hỏi nhà sư tí
Phúc đức nhà ngươi được mấy bồ

(Bản khắc 1914)

Khảo dị: bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh thiền
Câu 1: Thầy tớ thong dong tới cửa chùa
Câu 6: Triện hương tế độ cắm đầy lò

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:03 am

Duyên Kỳ Ngộ

Nghìn dặm có duyên sự cũng thành,
Xin đừng lo lắng hết xuân xanh.
Tấc gang tay họa thơ không dứt,
Gần gụi cung dương lá vẫn lành.
Tên sẵn bút đề dường chĩnh chện,
Trống mang dùi cắp đã phanh phanh.
Tuy không thả lá trôi dòng ngự,
Chim tới vườn đào thế mới xinh.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:05 am

Già Kén Kẹn Hom

Bụng làm dạ chịu trách chi ai,
Già kén kẹn hom ví chẳng sai.
Tiếc đĩa hồng ngâm cho chuột vọc,
Thừa mâm bánh ngọt để ngâu vầy.
Miệng khôn trôn dại đừng than phận,
Bụng ỏng lưng eo chớ trách trời!
Ðừng đứng núi này trông núi nọ,
Ðói lòng nên mới phải ăn khoai.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:10 am

Hang Cắc Cớ

Trời đất sinh ra đá một chòm
Nứt làm đôi mảnh hổng hòm hom
Kẽ hầm rêu mọc trơ toen hoẻn
Luồng gió thông reo vỗ phập phòm
Giọt nước hữu tình rơi lõm bõm
Con đường vô ngạn tối om om
Khen ai đẽo đá tài xuyên tạc
Khéo hớ hênh ra lắm kẻ dòm

(Bản khắc 1922)

Khảo dị: bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh hang Cắc Cớ
Câu 2: Nứt ngang một lỗ hỏm hòm hom
Câu 4: Vùng gió thông reo vỗ thập thòm

Tên một cái hang ở trong núi Chùa Thầy.
Núi Chùa Thầy có hang Cắc Cớ
Trai chưa vợ nhớ hội Chùa Thầy
Gái chưa chồng nhớ ngày mà đi...

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:11 am

Hàng Ư Thanh

Ðứng tréo trông ra cảnh hắt heo
Ðường đi thiên thẹo quán cheo leo
Lợp lều mái cỏ tranh xơ xác
Xỏ kẽ kèo tre đốt khẳng kheo
Ba chạc cây xanh hình uốn éo
Một dòng nước biếc cỏ lèo tèo
Thú vui quên cả niềm lo cũ
Kìa cái diều ai gió lộn lèo

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tức cảnh
Câu 2: Ðường đi thiên thẹo quán leo teo

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Hựu vịnh (Lại vịnh, tức bài vịnh thứ hai sau bài "Vịnh ba đèo")
Câu 1: Ðứng tréo mà trông lối rậm rèo
Câu 2: Ðường đi thiên thẹo quán xiêu ngheo
Câu 4: Xỏ lỗ kèo tre đốt khẳng kheo
Câu 5: Ba gạc thế cây hình uốn éo
Câu 6: Một vùng nước giếng cỏ lèo tèo
Câu 7: Thú vui quyến hết đường lo cũ
Câu 8: Kìa cái diều ai nó lộn lèo

- Bản Tạp thảo tập
Nội dung giống như bản Xuân Hương thi sao ngoại trừ
Câu 7: Thú vui quên hết đường lo cũ

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:12 am

Hạ Nhật Tầm Phu

Xa xôi chăng quản ngại đường đi
Nắng rực làm chi bấy những hè
Khắc khoải đã đau lòng cái quốc
Âu sầu thêm xót dạ con ve
Người nằm trướng gấm bồ hôi đượm
Kẻ hái rau tần nước bọt se
Nào khúc Nam huân sao chẳng gảy
Để cho bồ liễu phận le te

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:14 am

Hỏi Cô Hàng Sách

Cô hàng lấy sách cắp ra đây!
Xem thử truyện nào thú lại say.
Nữ tú có bao xin xếp cả,
Phương hoa phỏng liệu có còn hay...?
Tuyển phu mặc ý tìm cho kỹ,
Chinh phụ thế nào bán lấy may.
Kỳ ngộ bích câu xin tiện hỏi,
Gía tiền cả đó tính sao vay.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:17 am

Hỏi Trăng Bài 1

Một trái trăng thu chín mõm mòm,
Nảy vừng quế đỏ đỏ lòm lom!
Giữa in chiếc bích khuôn còn méo,
Ngoài khép đôi cung cánh vẫn khòm.
Ghét mặt kẻ trần đua xói móc,
Ngứa gan thằng Cuội đứng lom khom.
Hỡi người bẻ quế rằng ai đó,
Đó có Hằng Nga ghé mắt dòm.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:18 am

Hữu Cảm

Thảm hại chiều xuân chẳng nể nhau
Yêu hoa chi để với hoa sầu
Nửa sân phong nguyệt chưa chồi ngọc
Một bức thư tình lặng hạt châu
Hồn bướm năm canh bầu bạn thỏ
Cầu ô muôn kiếp vợ chồng Ngâu
Tương tư biết thuở nào khuây khỏa
Giọt nước duềnh Tương đã đến đâu

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:20 am

Ký Tao Nương Mộng Lan

Gió thổi hơi Lan đã mát lừng
Tự nhiên gặp gỡ cũng vì chưng
Câu thơ vịnh tuyết còn văng vẳng
Chén rượu chờ trăng vẫn ngấn lưng
Cờ muốn thi gan xe pháo mã
Đàn còn lựa gảy tính tình tưng
Nhắn ai mơ kẻ tri âm đó
Xin ngỏ lời ra chớ ngập ngừng

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:21 am

Khóc Chồng Làm Thuốc

Văng vẳng tai nghe tiếng khóc gì
Thương chồng nên phải khóc tì ti
Ngọt ngào thiếp nhớ mùi cam thảo
Cay đắng chàng ôi vị quế chi
Thạch nhũ trần bì sao để lại
Quy thân liên nhục tẩm đem đi
Dao cầu thiếp biết trao ai nhỉ
Sinh ký chàng ôi tử tắc quy

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Cô lang thuốc khóc chồng
Câu 2: Thương chồng nên nỗi khóc tì ti
Câu 6: Quy thân liên nhục nhớ đem đi
Câu 7: Dao cầu thiếp biết trao ai được

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Vô đề 42
Câu 2: Khóc gì những tiếng tỉ tì ti
Câu 5: Thạch nhũ trần bì phong để lại
Câu 6: Quy thân liên nhục gói đem đi
Câu 7: Đông hoa thảm đạm hay chăng tá
Câu 8: Sinh giã thương tâm tử giã ly

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:23 am

Khóc Tổng Cóc

Hỡi chàng ôi hỡi chàng ôi
Thiếp bén duyên chàng có thế thôi
Nòng nọc đứt đuôi từ đây nhé
Nghìn vàng khôn chuộc dấu bôi vôi

(Bản khắc 1921)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Khóc chàng Tổng Cóc
Câu 1: Chàng ơi ới hỡi hỡi chàng ôi
Câu 2: Lửa hương mới bén nửa năm trời
Câu 4: Nghìn vàng khôn chuộc giống bôi vôi

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Khấp phu quân danh Cai Cóc
Câu 1: Chàng ôi chàng hỡi hỡi chàng ôi
Câu 4: Nghìn vàng khôn chuộc giống bôi vôi

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Khấp Cai Cóc
Câu 1: Chàng ôi chàng hỡi hỡi chàng ôi

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Khấp phu Cai tổng Cóc
Câu 1: Chàng Cóc ôi chàng Cóc ôi

Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008

Theo cụ Dương Văn Thâm sưu tầm tài liệu về giai thoại thơ Hồ Xuân Hương (tài liệu đã dẫn) thì Hồ Xuân Hương làm bài Khóc tổng Cóc trong thời gian đã lấy ông phủ Vĩnh Tường. Do sự rẽ duyên của người vợ cả và gia đình họ hàng nhà Cóc, nên Hồ Xuân Hương mới đưa cả họ hàng nhà Cóc vào bài thơ để giễu: nhái bén, chẫu chàng, nòng nọc, chẫu chuộc, tất nhiên là giễu một tổng Cóc còn sống, chứ không phải là khóc khi tổng Cóc chết, như bấy nay có người hiểu, e rằng bất nhẫn.

Theo bài viết nhan đề "Tổng Cóc với Xuân Hương" của nhà thơ Nguyễn Phú Long (Richmond, VA) đăng trong Tạp Chí Cỏ Thơm số 26 (2004) thì tên thật của Tổng Cóc là Cốc. Tên "Cóc" là do người dân Sơn Tây đặt cho ông để tỏ lòng kính phục ông đã có gan làm những việc phúc đức như vớt thây người chết trôi rồi mai táng lại. Người đời có những câu như "Gan cóc tía" và "Con cóc là cậu ông Trời". Theo chuyện kể của Nguyễn Phú Long thì HXH lấy Tổng Cóc để có nơi nương tựa lúc gia đinh gặp khó khăn. Rồi vì bị vợ lớn ghen nên bà bỏ đi, trở lại Khán Xuân. Lập luận này có hợp lý không khi mà việc bỏ vợ, bỏ chồng vào thời đó cũng phải được luật lệ cho phép? Bộ Luật Hồng Ðức tức Quốc Triều Hình Luật đời Vua Lê Thanh Tôn (1442- 1497) minh thị "người vợ tự ý bỏ nhà chồng, dù là về với bố mẹ ruột, bị coi là phạm trọng tội". Vả lại, bà vốn có ăn học, dòng giõi, nên tuy thích bỡn cợt, nhưng không vì thế mà bởn cợt cả với chồng. Dù sao thì cũng có bài thơ mà không biết có phải của bà không?

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:25 am

Không Chồng Mà Chửa

Cả nể cho nên hoá dở dang
Sự này có thấu hỡi chăng chàng
Duyên thiên chưa thấy nhô đầu dọc
Phận liễu sao mà nảy nét ngang
Cái tội trăm năm chàng chịu cả
Chữ tình một khối thiếp xin mang
Quản chi miệng thế lời chênh lệch
Chẳng thế nhưng mà thế mấy ngoan

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chửa hoang
Câu 2: Nỗi niềm chàng có biết chăng chàng
Câu 7: Quản bao miệng thế lời chênh lệch
Câu 8: Những kẻ khôn mà có kẻ ngoan

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh người chửa hoang
Câu 1: Cả nể cho nên nỗi dở dang
Câu 6: Mảnh tình một khối thiếp xin mang
Câu 7: Quản bao miệng thế lời chênh lệch
Câu 8: Không có nhưng mà thế mấy ngoan

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh nữ hoang thai
Câu 1: Quá nể cho nên sự dở dang
Câu 3: Duyên thiên chưa thấy đua đầu dọc
Câu 7: Ai ôi chớ có chê cười nhé
Câu 8: Không có nhưng mà thế mấy ngoan

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Vịnh nữ hoang thai
Câu 1: Quá nể cho nên hoá dở dang
Câu 3: Duyên thiên chưa thấy đua đầu dọc
Câu 6: Mảnh tình một khối thiếp xin mang
Câu 8: Không có nhưng mà có mấy ngoan

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Hoang nữ
Câu 2: Sự này có biết hỡi chăng chàng
Câu 4: Phận liễu sao đà nảy nét ngang
Câu 5: Cái tội trăm năm chàng biết chửa
Câu 6: Mảnh tình một khối thiếp xin mang
Câu 7: Thôi thôi buộc chỉ từ nay nhé
Câu 8: Cấm thỏ đừng cho tới cửa hang

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:27 am

Khấp Vĩnh Tường Quan

Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi
Cái nợ phù sinh có thế thôi
Chôn chặt văn chương ba thước đất
Ném tung hồ thỉ bốn phương trời
Nắm xương dưới đất chau mày khóc
Hòn máu trên tay mỉm miệng cười
Đã thế thời thôi cho mát mẻ
Trăm năm quan phủ Vĩnh Tường ôi

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Khấp quan phủ
Câu 1: Trăm năm ông phủ Vĩnh Tường ôi
Câu 2: Cái nợ ba sinh đã trả rồi
Câu 4: Tung hê hồ thỉ bốn phương trời
Câu 5: Cán cân tạo hóa rơi đâu mất
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại rồi
Câu 7: Hăm bảy tháng trời là mấy chốc

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Khóc ông phủ Vĩnh Tường
Câu 1: Trăm năm ông phủ Vĩnh Tường ôi
Câu 2: Cái nợ ba sinh đã trả rồi
Câu 4: Tung hê hồ thỉ bốn phương trời
Câu 5: Hạt sương dưới chiếu cau mày khóc
Câu 6: Giọt máu trên tay mỉm miệng cười
Câu 7: Năm bảy tháng trời là mấy chốc
Câu 8: Trăm năm ông phủ Vĩnh Tường ôi

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Khấp phu quân Vĩnh Tường phủ quan
Câu 2: Thân thể coi xem đã khác rồi
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại thôi
Câu 7: Một tháng mấy ngày nên nỗi thế

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Hồ Xuân Hương khấp Vĩnh Tường phủ tri phủ
Câu 2: Thân thể coi xem đã khác rồi
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại thôi
Câu 7: Một tháng mấy ngày nên nỗi thế

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Vô đề 10
Câu 2: Ngoài ba mươi tuổi cũng một đời
Câu 4: Phá tan hồ thỉ bốn phương trời
Câu 7: Vì chữ tình chung nên phải viếng

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Khấp phu vi Vĩnh Tường tri phủ
Câu 1: Ngàn năm ông phủ Vĩnh Tường ôi
Câu 2: Trống giục chiêng đưa biết mấy hồi
Câu 5: Cán cân tạo hóa rơi đâu mất
Câu 6: Miệng túi càn khôn thắt lại rồi
Câu 7: Liệu nẻo mà đi cho mát mẻ
Câu 8: Ngàn năm ông phủ Vĩnh Tường ôi

- Bản Đăng khoa lục sưu giảng
Tựa đề: Điếu quan phủ Vĩnh Tường
Câu 2: Võng giá nghênh ngang xếp cả rồi
Câu 5: Vướng chân trong ngục ôm lòng khóc
Câu 6: Chảy máu trên tay mỉm miệng cười
Câu 7: Phúc quả công danh phó trả trời

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:28 am

Lấy Chồng Chung

Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Năm chừng mười họa hay chăng chớ
Một tháng đôi lần có cũng không
Cố đấm ăn xôi xôi lại hỏng
Cầm bằng làm mướn mướn không công
Nỗi này ví biết dường này nhỉ
Thời trước thôi đành ở vậy xong

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922
Câu 1: Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Câu 2: Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Câu 3: Năm thì mười họa hay chăng chớ
Câu 7: Thân này ví biết đường này nhỉ
Câu 8: Thà trước thôi đành ở vậy xong

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh người vợ lẽ
Câu 3: Năm thì mười họa hay chăng chớ
Câu 5: Cố đấm ăn xôi xôi cũng hỏng
Câu 7: Thân này ví biết dường này nhỉ
Câu 8: Thà trước thôi đành ở vậy xong

- Bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh tác nhân thiếp
Câu 2: Chém cha cái số lấy chồng chung
Câu 3: Năm thì mười họa nên chăng chớ
Câu 7: Thân này ví biết dường này nhỉ

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:29 am

Lỡm Học Trò

Khéo khéo đi đâu lũ ngẩn ngơ
Lại đây chị dạy lối làm thơ
Bướm non ngứa lợi châm hoa rữa
Dê bé buồn sừng húc giậu thưa

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:30 am

Mời Ăn Trầu

Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi
Này của Xuân Hương mới quệt rồi
Có phải duyên nhau thì thắm lại
Đừng xanh như lá bạc như vôi

(Bản khắc 1921)

Khảo dị: bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tặng khách
Câu 1: Quả cau nho nhỏ lá trầu hôi
Câu 3: Có phải duyên nhau thì đỏ thắm

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:32 am

Mời Khách Ăn Trầu

Thân này ví xẻ làm hai được
Nửa để trong nhà, nửa đệ ra

(Quốc văn tùng ký)

Nguyên văn lời Dẫn bằng chữ Nôm:
Có hai người khách đến chơi nhà Xuân Hương, một người tên là Để, một người tên là Đệ, đến sau mời ở chơi nhà ngoài. Xuân Hương bổ quả cau làm hai, mỗi cơi quệt một nửa lá trầu, sai hai con hầu bưng đi mời hai người khóc. Mỗi cơi một mảnh hoa tiên đề hai câu thơ (như trên).

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:33 am

Miếu Sầm Thái Thú

Ghé mắt trông lên thấy bảng treo
Kìa đền thái thú đứng cheo leo
Ví đây đổi phận làm trai được
Thì sự anh hùng há bấy nhiêu

(Bản khắc 1922)

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:34 am

Núi Ba Đèo

Một đèo một đèo lại một đèo
Khen ai khéo vẽ cảnh cheo leo
Cửa son tía ngắt lơ thơ móc
Đường đá xanh rì lún phún rêu
Phưởng phất chồi thông cơn gió tốc
Mịt mờ ngọn cỏ lúc sương gieo
Hiền nhân quân tử ai là chẳng
Mỏi gối chồn chân cũng muốn trèo

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Đèo Ba Dội
Câu 2: Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son đỏ hoét tùm bum nóc
Câu 4: Hòn đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Lắt lẻo cành thông cơn gió tốc
Câu 6: Đầm đìa lá liễu giọt sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Vịnh đèo Ba Dội
Câu 2: Khen ai khéo đặt cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son đỏ hoét tùm um móc
Câu 4: Hòn đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Lắt lẻo cành thông cơn gió thốc
Câu 6: Đầm đìa lá liễu giọt sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

- Bản Xuân hương thi sao
Tựa đề: Vịnh ba đèo
Câu 1: Qua hết một đèo lại một đèo
Câu 2: Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son tía ngắt lơ thơ nóc
Câu 4: Thềm đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Vất vưởng cành thông cơn gió thổi
Câu 6: Đầm đìa ngọn cỏ lúc sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

- Bản Tạp thảo tập
Tựa đề: Vịnh ba đèo
Câu 1: Qua hết một đèo lại một đèo
Câu 2: Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son tía ngắt lơ thơ nóc
Câu 4: Thềm đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Phưởng phất cành thông cơn gió thổi
Câu 6: Đầm đìa ngọn cỏ lúc sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

- Bản Xuân hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh ba đèo
Câu 1: Cách một đèo qua lại một đèo
Câu 2: Khen ai khéo tạc cảnh cheo leo
Câu 3: Cửa son tía ngắt lơ thơ nóc
Câu 4: Thềm đá xanh rì lún phún rêu
Câu 5: Vất vưởng cành thông cơn gió thổi
Câu 6: Đầm đìa ngọn cỏ lúc sương gieo
Câu 8: Mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:35 am

Núi Kẽm Trống

Hai bên thời núi giữa thời sông
Có phải đây là Kẽm Trống không
Gió vật sườn non kêu lắc rắc
Sóng dồn mặt nước vỗ long bong

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Kẽm Trống
Câu 3: Gió đập cành cây khua rắc đắc

- Bản Quốc văn tùng ký
Câu 3: Gió thổi cành cây khua lắc cắc
Câu 4: Sóng dồn mặt nước vỗ lung tung

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh cái Kẽm Trống
Câu 2: Có phải này là Kẽm Trống không
Câu 3: Trên núi gió khua cây lắc cắc
Câu 4: Dưới sông sóng vỗ nước long tong

Theo các văn bản tiếng Nôm bài này chỉ có 4 câu, tuy nhiên theo bản quốc ngữ sau này còn 4 câu nữa:

Ở trong hang núi còn hơi hẹp
Ra khỏi đầu non đã rộng thùng
Qua cửa mình ơi nên ngắm lại
Nào ai có biết nỗi bưng bồng

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:36 am

Ngại Ngùng

Ngại ngùng chưng những lúc phân kỳ
Vó ký dùng dằng bước chẳng đi
Lưu giản đôi câu sa giọt ngọc
Tương tư nửa gánh nặng vai chì
Cầm thông sầu gảy năm cung biệt
Rượu cúc say nghiêng một chén ly
Tưởng nước non này trăng gió ấy
Thấu tình chăng nhẽ khách tương tri

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:37 am

Nguyệt Hỡi Đê Mê

Nguyệt hỡi đê mê mấy buổi nay
Vắng tình đây những ngẩn ngơ thay
Trà pha liên tử mà không chuộng
Rượu chuốc bồ đào cũng chẳng say
Giấc bướm mơ màng hơi trống điểm
Hồn mai phảng phất tiếng sênh bay
Tình chung ai có hay chăng tá
Con tạo ghen chi những quấy rầy

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 12:38 am

Nhĩ Hà Tức Cảnh

Thấp thoáng đầu ghềnh lún phún mưa
Đố ai vẽ được cảnh tiêu sơ
Xanh om cổ thụ tròn như tán
Trắng xóa tràng giang phẳng ngỡ tờ
Còi mục thét trăng miền khoáng dã
Lưới ngư chăng gió bãi bình sa
Chuông ai đứt nối bên kia tá
Lầm lỡ chung tình một túi thơ

(Bản khắc 1914)

Sở dĩ gọi Nhĩ Hà là do khúc sông Hồng chảy qua Thăng Long uốn lượn cong cong như cái khuyên đeo tai. Nhĩ Hà cũng đọc là Nhị Hà và nay thường gọi là sông Nhị.

Khảo dị: bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Tức cảnh
Câu 6: Chài ngư tung gió bãi bình sa

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:16 pm

Nước Đằng

Ðằng quốc xưa nay vốn nhỏ nhen
Lại còn Tề Sở ép hai bên
Ngảnh mặt sang Tề e Sở giận
Quay đầu về Sở sợ Tề ghen

(Bản khắc 1921)

Theo bản khắc 1921, nguyên tựa đề bài thơ: "Thích Đằng tiểu quốc dã, gián ư Tề Sở, sự Tề hồ, sự Sở hồ tứ cú". Do quá dài dòng nên ghi theo bản khắc 1922.

Khảo dị: bản khắc 1922
Tựa đề: Nước Đằng
Câu 2: Lại thêm Tề Sở ép hai bên

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:19 pm

Phiếm Chu Ngoạn Nguyệt (giong thuyền chơi trăng

Hà đông một dải nước trong veo
Lãng đãng thuyền tình chở nặng chèo
Gợn sóng nhấp nhô tăm cá lội
In dòng chấp chới mảnh trăng gieo
Muốn trôi thơ lá mà than thở
Phải mượn tin băng để dập dìu
Cây cỏ thêm buồn lòng nước cũ
Ái ân lạnh lẽo biết bao nhiêu

(Bản khắc 1914)

Theo bản khắc 1914, tựa đề nguyên chữ Hán "Phiếm chu ngoạn nguyệt" (Giong thuyền chơi trăng), phần thơ là tiếng Nôm.

Khảo dị: bản Xuân Hương thi vịnh
Tựa đề: Phiếm chu
Câu 3: Dợn sóng nhấp nhô tăm cá lội
Câu 4: In dòng lấp lánh mảnh trăng gieo
Câu 7: Cây cỏ thêm buồn lòng nhạo thủy

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:22 pm

Quan Hậu Sợ Vợ

Tình cảnh ấy nước non này
Dẫu không Bồng Đảo cũng Tiên đây
Hành Sơn mực điểm đôi hàng nhạn
Thứu Lĩnh đen trùm một thứ mây
Lấp ló đầu non vầng nguyệt chếch
Phất phơ sườn núi lá thu lay
Hỡi người quân tử đi đâu đó
Đến cảnh sao mà đứng lượm tay

(Bản khắc 1922)

Quan Hậu là chỉ chức quan hậu bổ, nghĩa là lãnh làm việc quan mà chực chỗ khuyết đợi bổ vào.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:23 pm

Quá Nghệ An hoài giai nhân, hựu thể

Quấy quả chi nhau những những điều
Của ai xem đã đã nên chiều
Trời đem tài sắc cho trông thấy
Người có phong tình mới dám yêu
Buổi lạ có đâu sàm sỡ mãi
Lòng riêng nghe những ngậm ngùi nhiều
Lời này xin nhớ cho ta mấy
Lẩn thẩn đừng màng dạ thấp cao

(Thi ca Nam âm)

Tựa đề: "Qua Nghệ An nhớ bạn hiền, bài 2".
Giai nhân, ngoài nghĩa chỉ người đẹp, còn tùy văn cảnh, đối tượng mà có những nghĩa khác. Ví dụ: trong Sở từ thì chỉ Sở Hoài Vương, Sở Tương Vương; trong Văn tuyển thì chỉ quần thần; trong thơ Đỗ Phủ "Tuyệt đại hữu giai nhân, U cư tại không cốc" là chỉ người hiền tài.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:28 pm

Quán Sứ Tự

Quán Sứ chùa xưa cảnh vắng teo
Thương ôi sư đã hóa ra mèo
Sáng banh vắng kẻ khua dùi mõ
Trưa trật không người quét kẽ rêu
Chí chát chày kình im lại đấm
Lầm rầm tràng hạt đếm cùng đeo
Buồm từ cũng rắp sang Tây Trúc
Gió vật cho nên phải lộn lèo

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chùa Quán Sứ
Câu 1: Quán Sứ sao mà cảnh vắng teo
Câu 2: Hỏi thăm sư cụ đáo nơi neo
Câu 3: Chày kình tiểu để suông không đấm
Câu 4: Tràng hạt vãi lần đếm lại đeo
Câu 5: Sáng banh không kẻ khua tang mít
Câu 6: Trưa trật nào ai móc kẽ rêu
Câu 7: Cha kiếp đường tu sao lắt léo
Câu 8: Cảnh buồn thêm ngán nợ tình đeo

- Bản Xuân hương thi vịnh
Tựa đề: Vịnh Quán Sứ tự
Câu 1: Quán Sứ chùa nay cảnh vắng teo
Câu 2: Thương ôi sư đã tếch nơi neo
Câu 3: Sớm banh vắng kẻ khua dùi mõ
Câu 4: Trưa trật không người móc kẽ rêu
Câu 5: Chí chát chày kình đâm lại đóng

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:31 pm

Quả Mít

Thân em như quả mít trên cây
Da nó xù xì múi nó dày
Quân tử có yêu xin đóng cọc
Đừng mân mó nữa nhựa ra tay

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:

- Bản khắc 1922
Câu 3: Quân tử có yêu thì đóng nõ
Câu 4: Xin đừng mân mó nhựa ra tay

- Bản Quốc văn tùng ký
Câu 3: Quân tử có thương thì đóng cọc
Câu 4: Xin đừng mân mó nhựa ra tay

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh quả mít
Câu 1: Của tôi như quả mít trên cây
Câu 3: Quân tử có yêu thì đóng cọc
Câu 4: Xin đừng mân mó nhựa ra tay

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Ba la mật
Câu 1: Dái này hẳn ở chạc ba cây
Câu 3: Quân tử có say xin đóng cọc
Câu 4: Chớ đừng mân mó nhựa ra tay

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:33 pm

Sài Sơn thiên thị (Chợ trời núi Thầy)

Hoá công xây đắp biết bao đời
Nọ cảnh Sài Sơn có chợ Trời
Buổi sớm gió tuôn trưa nắng dãi
Ban chiều mây họp tối trăng soi
Bày hàng hoa quả quanh năm đủ
Dãi thẻ giang sơn bốn mặt ngồi
Bán lợi mua danh nào những kẻ
Thử lên mặc cả một hai lời

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chợ Trời
Câu 1: Khen thay con tạo khéo trêu ngươi
Câu 2: Bày đặt ra nên cảnh chợ Trời
Câu 3: Buổi sớm gió đưa trưa nắng đứng
Câu 4: Ban chiều mây họp tối trăng chơi
Câu 5: Bày hàng hoa quả tư mùa sẵn
Câu 6: Mở phố giang sơn bốn mặt ngồi
Câu 8: Không lên mặc cả một hai lời

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Chợ Trời chùa Thầy
Câu 1: Hoá công xây đắp đã bao đời
Câu 3: Buổi sớm sương tan trưa gió quét
Câu 4: Ban chiều mây họp tối trăng chơi
Câu 6: Quảy gánh giang sơn tám mặt ngồi
Câu 8: Lại đây mặc cả một đôi lời

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Vịnh cái chợ Trời
Câu 1: Trải bao vật đổi lại sao dời
Câu 2: Vẫn cứ trơ trơ cái chợ Trời
Câu 3: Buổi sớm mưa tan trưa gió quét
Câu 5: Bày hàng hoa cỏ tư mùa đủ
Câu 6: Mở phố giang sơn tám mặt ngồi
Câu 7: Những kẻ mua danh cùng bán lợi
Câu 8: Không lên mặc cả một đôi lời

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:36 pm

Sư Hoạnh Dâm

Cái kiếp tu hành nặng đá đeo
Làm chi một chút tẻo tèo teo
Thuyền từ cũng muốn về Tây Trúc
Trái gió cho nên phải lộn lèo

(Bản khắc 1922)

Theo bản khắc tựa đề nguyên chữ Hán "Sư hoạnh dâm" (Sư hoang dâm).

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tiễn sư
Câu 2: Vị gì một chút tẻo tèo teo
Câu 3: Thuyền từ cũng rắp về Tây Trúc

- Bản Quế Sơn thi tập
Tựa đề: Vô đề 6
Câu 2: Vì chưng chút sự tẻo tèo teo
Câu 3: Buồm về Tây Vực đà nghiêng lá

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:37 pm

Tát Nước

Đang cơn nắng cực chửa mưa tè,
Rủ chị em ra tát nước khe.
Lẽo đẽo chiếc gầu ba góc chụm,
Lênh đênh một ruộng bốn bờ be.
Xì xòm đáy nước mình nghiêng ngửa,
Nhấp nhổm bên ghềnh đít vắt ve.
Mải việc làm ăn quên cả mệt,
Dạng hang một lúc đã đầy phè.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:40 pm

Tình Có Theo Ai

Tình có theo ai nhớ lấy lời
Những lời vàng đá phải lời chơi
Đường tuy nửa bước xa ngàn dặm
Duyên chửa trăm năm cũng một đời
Tần Tấn đã đành duyên gặp gỡ
Ngô Lào chi quản chuyện xa xôi
Trăng thề muôn kiếp trơ trơ đó
Tình có theo ai nhớ lấy lời

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:42 pm

Tặng Tình Nhân

Rắp hỏi chơi đây những thẹn thùng
Chữ tình ai nỡ dứt cho xong
Những người trong cuộc nhiều người lạ
Là của trên đời vốn của chung
Duyên phận ngán thay thân yểu điệu
Tài hoa gầy cả mặt anh hùng
Này thơ ai tặng ai ai đó
Gặp gỡ rồi ra họa có không

(Bản khắc 1914)

Khảo dị: bản Thi ca Nam âm
Tựa đề: Quá Nghệ An hoài giai nhân
Câu 4: Mà của trên đời vốn của chung
Câu 5: Duyên phận ngán xem thân thiếu nữ
Câu 7: Thôi thôi còn biết làm chi tá
Câu 8: Thục nữ rồi ra họa có không

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:44 pm

Tức Sự

Văng vẳng tai nghe tiếng khóc chồng
Nín đi kẻo thẹn mấy non sông
Ai về nhắn nhủ đàn em nhé
Xấu máu thời khem miếng đỉnh chung

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa đề: Chớ lấy chồng quan
Câu 4: Xấu máu đừng tham miếng đỉnh chung

- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Khuyên chị em
Câu 3: Ai về nhắn nhủ đàn em bé

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:46 pm

Thân Phận Người Đàn Bà

Hỡi chị em ơi có biết không
Một bên con khóc một bên chồng.
Bố cu lổm ngỗm bò trên bụng,
Thằng bé hu hơ khóc dưới hông.
Tất cả những là thu với vén
Vội vàng nào những bống cùng bông.
Chồng con cái nợ là như thế,
Hỡi chị em ơi có biết không ?

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:49 pm

Thị Đểu Thi

Kén chọn làm chi thế ối anh
Lấy ai khuynh quốc lại khuynh thành
Vô duyên nên nỗi người chê Đểu
Có đẹp chăng thời gái ở tranh
Ghét mặt cục vàng ra cục đất
Tắt đèn nhà ngói bẵng nhà gianh
Thay lời mượn bút đem thư gửi
Nghĩ lại sao cho để được đành

(Thi ca Nam âm)

Lời Dẫn chữ Hán: "Ngôn kỳ y thị thậm xú. Phu ố chi. Thị dĩ thực ngôn ư Xuân Hương nương. Nương đại tác thử thi di y phu. Kỳ hậu phục tương hòa hợp". (Chuyện kể rằng thị ấy rất xấu xí. Người chồng chán ghét. Thị ấy đem sự thật kể với nàng Xuân Hương. Nàng Xuân Hương bèn thay lời thị ấy, làm bài thơ này gửi cho chồng thị ấy. Sau đó hai vợ chồng lại sống hòa hợp cùng nhau).

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:51 pm

Thơ Tự Tình

Tiếng gà xao xác gáy trên vòm
Oán hận trông ra khắp mọi chòm
Mõ thảm không khua mà cũng cốc
Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om
Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ
Sau hận vì duyên để mõm mòm
Tài tử văn nhân ai đó tá
Thân này đâu đã chịu già tom

(Bản khắc 1921)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tự than mình
Câu 1: Tiếng gà văng vẳng gáy trên hom
Câu 2: Oán hận trông ra khắp một chòm
Câu 6: Sau giận vì duyên để mõm mòm
Câu 8: Thân này đâu dễ chịu già tom

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa đề: Tự thuật
Câu 1: Tiếng điêu văng vẳng gáy trên vòm
Câu 4: Trống sầu chẳng đánh cũng nên tòm
Câu 5: Trước kia vẫn tưởng rằng tình thực
Câu 6: Sau ngẫm thì ra mắc tiếng bom
Câu 7: Quân tử ví dầu không ngó đến
Câu 8: Thân này chắc hẳn đến già nhom

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:52 pm

Thương

Há dám thương đâu kẻ có chồng,
Thương vì một nỗi hãy còn không.
Thương con cuốc rũ kêu mùa Hạ,
Thương cái bèo non giạt bể Ðông.
Thương cha mẹ nhện vương tơ lưới,
Thương vợ chồng Ngâu cách mặt sông.
Ấy thương quân tử thương là thế,
Há dám thương đâu kẻ có chồng.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:54 pm

Thương Ôi Phận Gái

Thương ôi phận gái cũng là chồng
Ghét bỏ nhau chi hỡi Nguyệt ông
Rồng tắm ao tù từng phận tủi
Mưa gieo xuống giếng uổng lòng mong
Xót thân hoa nở song lầm cát
Thẹn mặt trần ai đứng giữa vòng
Âu hẳn tiền nhân sao đấy tá
Thôi đành một kiếp thế cho xong

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:56 pm

Thương Thay Phận Gái

Thương thay phận gái cũng là người
Nỡ bỏ xuân xanh quá nửa đời
Ông Nguyệt nỡ nào trêu quải mãi
Chị Hằng khéo nhẽ éo le thôi
Hoa còn phong nhụy ong ve vãy
Gió đã phai hương bướm tả tơi
Quá ngán thợ trời ghê gớm bấy
Xuân xanh được mấy chút thương ôi

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Thu Jul 10, 2014 11:58 pm

Tiễn Người Làm Thơ

Dắt díu đưa nhau đến cửa chiền
Cũng đòi học nói nói không nên
Ai về nhắn nhủ phường lòi tói
Muốn sống đem vôi quét trả đền

(Bản khắc 1922)

Khảo dị:
- Bản Quốc văn tùng ký
Tựa đề: Tiễn khách
Câu 1: Dắt díu đi đâu đến cảnh chiền
Câu 3: Ai về nhắn bảo phường lòi tói
Câu 4: Muốn sống đem vôi quét cửa đền

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:00 am

Trào Tăng

Nào nón tu lờ nào mũ thâm
Đi đâu chẳng đội để ong châm
Đầu sư há phải gì bà cốt
Bá ngọ con ong bé cái nhầm

(Bản khắc 1914)

Khảo dị:
- Bản khắc 1922
Tựa: Ong đốt sư
Câu 1: Nào mũ ni nào áo thâm
Câu 3: Đầu sư há phải chi bà cốt

- Bản Xuân Hương thi sao
Tựa: Vịnh ong đốt đầu sư

- Bản Tạp thảo tập
Tựa: Vịnh phong giảo tăng nhân thủ (Vịnh ong đốt đầu sư)

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:10 am

Trách Chiêu Hổ 2

Sao nói rằng năm lại có ba ?
Trách người quân tử hẹn sai ra.
Bao giờ thong thả lên chơi nguyệt,
Nhớ hái cho xin nắm lá đa.

Chiêu Hổ hoạ lại:

Trích dẫn :: Rằng gián thì năm, quí có ba
Bởi người thục nữ tính không ra.
Ừ rồi, thong thả lên chơi nguyệt
Cho cả cành đa lẫn củ đa.

Tiêu đề: Re: Thơ Hồ Xuân Hương Fri Jul 11, 2014 12:11 am

Trúc Bạch Hồ

Một chiếc thuyền nan một mái chèo
Đáy hồ đứng lặng nước trong veo
Quanh co thành cỏ đường lai láng
Chen chóc nhà thôn vẻ gấm thêu
Ngũ Xá cầu dài đường khách thẳng
Châu Long thềm rộng mái chùa cao
Đồn rằng Trúc Bạch vui hơn trước
Nay mới hay rằng lắm thú yêu

(Xuân Hương thi vịnh)

Khảo dị: bản Âm ca tập
- Tựa đề: Vịnh Trúc Bạch hồ
- Câu 3: Quanh co chòm cỏ đường lai láng
- Câu 7: Đồn rằng Trúc Bạch vui từ trước

Sách "Văn đàn bảo giám" chép tác giả bài này của quan Hiệp Đào, tức Đào Tấn.

» Hương xuân
» Hương xuân
» Hương xuân
» Hương xuân
» Tiểu Sử Hồ Xuân Hương