Trần Tế Xương_ Tiểu Sử Và Tác Phẩm

Tiểu Sử Trần Tế Xương (Tú Xương)

Trần Tế Xương (1870-1907), tên khai sinh là Trần Duy Uyên, hiệu Vị Thành, làng Vị Xuyên, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. Ông xuất thân từ một gia đình thanh bạch. Đường khoa cử của ông lận đận: đi thi từ năm 15 tuổi nhưng hỏng hoài, mãi tới năm 24 tuổi (1894) mới đỗ Tú gài. Sau đó ông lại trượt Cử nhân 5 khoa liền. Nhà nghèo, con đông, nghề dạy học lại bấp bênh trong thời kỳ Nho học suy tàn, ông chỉ còn biết trông cậy vào bà vợ đảm đang. Đang lúc còn đeo đuổi khoa cử, ông đột ngột qua đời năm 1907, mới 37 tuổi.

Tác phẩm ông để lại gồm nhiều thể loại: thơ, phú, câu đối, hát nói..., phần lớn đều bằng chữ Nôm. Thơ văn ông giản dị, bình dân, nhưng tự nhiên và linh hoạt. Nhiều sáng tác trình bày tâm sự đau đớn, xót xa; hoặc mỉa mai, ngạo đời một cách chua chát, cay độc; hoặc gửi gấm tấm lòng yêu nước thương nòi một cách kín đáo và sâu sắc.

Tác phẩm:
- Vị Xuyên thi văn tập: Thơ văn và giật sử ông Trần Kế Xương, In lần 1, Nam Kỳ thư quán
- Thơ Trần Tế Xương: Kỷ niệm 100 năm sinh nhà thơ (tiểu luận), Xuân Diệu, Ty văn hoá Nam Hà, 1970

THƠ TRẦN TẾ XƯƠNG

Anh kiệt chơi hoang

Người tai mắt ai không thức thú
Lúc về già lụ khụ mới chơi xuân
Suốt quanh năm nào mất cái lông chân
Nhà chứa bẩn để dành phân bón lúa
Ba câu chuyện khoe mình lắm của
Chốn nhà lan sặc sụa những hơi đồng
Theo anh em đến chốn lầu hồng
Hỏi cô ấy có chồng chăng nhỉ?
Anh đây thật là người chí khí
Tiền cưới cheo chi phí một vài hào
Khoe mình chơi nhất Hàng Thao!
--------------------------------------------------------------------

Chú thích: thức thú
Thưởng thức thú vui.

Chú thích: Lúc về già lụ khụ mới chơi xuân
Một lão phú hào bủn xỉn keo cú, một hôm cao hứng thế nào lại theo anh em đi hát cô đầu, cũng tỏ ra say mê nhưng không chịu bỏ tiền ra, nhà thơ làm bài này để châm biếm.

Chú thích: nhà lan
Nhà tiếp khách.

Áo bông che bạn

Hỡi ai, ai có thương không?
Đêm mưa, một mảnh áo bông che đầu
Vì ai, ai có biết đâu?
Áo bông ai ướt khăn đầu ai khô?
Người đi Tam Đảo, Ngũ Hồ
Kẻ về khóc trúc Thương Ngô một mình
Non non nước nước tình tình
Vì ai ngơ ngẩn cho mình ngẩn ngơ!

Đau mắt

Vui chẳng riêng ai, ốm một mình
Hỏi ai, ai cũng chỉ mần thinh
Vừa đồng bạc lớn ông Lang Xán
Lại mấy hào con chú Ích Sinh
Hỏi vợ, vợ còn đi chạy gạo
Gọi con, con mải đứng chơi đình
Muốn mù trời chẳng cho mù nhỉ
Gương mắt trông chi buổi bạc tình!
---------------------------------------------------------------------------------------

Tên thật Trần Đình Hiển, ở số 209 Hàng Nâu. Ông hay điều chế thuốc đau mắt bằng xạ hương nên còn gọi là Lang Xạ.
Hiệu thuốc Ích Sinh Đường của Hoa kiều ở phố Khách trên (nay là Hoàng Văn Thụ) chuyên bào chế thuốc bắc, đặc biệt thuốc chữa đau mắt.
Trò chơi của trẻ con, xếp gỗ, gạch vụn làm đình, bày trò cỗ bàn, tế lễ.

Đêm buồn

Trời không chớp bể chẳng mưa nguồn Trần Tế Xương_ Tiểu Sử Và Tác Phẩm Star1

Đêm nảo đêm nao tớ cũng buồn
Ngao ngán tình chung cơn gió thoảng
Nhạt nhèo quang cảnh bóng trăng suông
Khăn khăn áo áo thêm rầy chuyện
Bút bút nghiên nghiên khéo giở tuồng
Ngủ quách sự đời thây kẻ thức
Chùa đâu chú trọc đã hồi chuông
---------------------------------------------------------------

Trần Tế Xương_ Tiểu Sử Và Tác Phẩm Star1

Ca dao: Đêm qua chớp bể mưa nguồn
Hỏi người tri kỷ có buồn hay chăng?

Đêm dài

Sực tỉnh trông ra ngỡ sáng loà
Đêm sao đêm mãi thế ru mà?
Lạnh lùng bốn bể ba phần tuyết
Xao xác năm canh một tiếng gà
Chim chóc hãy còn nương cửa tổ
Bướm ong chưa thấy lượn vườn hoa
Nào ai là kẻ tìm ta đó
Đốt đuốc mà soi kẻo lẫn nhà!

Đùa bạn vào nhà pha

Cái cách phong lưu lọ phải cầu
Bỗng đâu gặp những chuyện đâu đâu
Một ngày hai bữa cơm kề cửa
Nửa bước ra đi lính phải hầu
Trong tỉnh mấy toà quan biết mặt
Ban công ba chữ gác lên đầu
Nhà vuông thong thả nằm chờ mát
Vùng vẫy tha hồ thế cũng âu!

Đại hạn

Dạo này đá chảy với vàng trôi
Thiên hạ mong mưa đứng lại ngồi
Ngày trước biết gì, ăn với ngủ
Bây giờ lo cả nước cùng nôi
Trâu mừng ruộng nẻ cày không được
Cá sợ ao khô vượt cả rồi
Tình cảnh nhà ai nông nỗi ấy
Quạt mo phe phẩy một mình tôi
-----------------------------------------------------------------------------------------

Chú thích: đá chảy với vàng trôi
Ý nói trời nóng quá khiến đá và vàng cũng phải chảy thành nước; thành ngữ chữ Hán cũng có câu "lưu kim thước thạch" (chảy vàng nung đá).

Đạo Đức Giả

Hỏi lão đâu ta ? Lão ở Liêm
Trông ra bóng dáng đã hom hem.
Lắng tai, non nước nghe chừng nặng
Chớp mắt trăng hoa, giả cách nhèm
Cũng đã sư mô cùng đứa trẻ
Lại còn tấp tểnh với đàn em.
Xuân thu ướm hỏi đà bao tá ?
Cái miếng phong tình vẫn chửa khem.

Đất Vị Hoàng

Có đất nào như đất ấy không?
Phố phường tiếp giáp với bờ sông
Nhà kia lỗi phép con khinh bố
Mụ nọ chanh chua vợ chửi chồng
Keo cú người đâu như c ứt sắt
Tham lam chuyện thở rặt hơi đồng
Bắc Nam hỏi khắp người bao tỉnh
Có đất nào như đất ấy không?
--------------------------------------------------------------------------------------------

Chú thích: cứt sắt Chất thải ra từ sắt nung, ý nói không còn đẽo gặm gì được nữa.
Chú thích: hơi đồng Hơi tiền bạc.

Đề Ảnh

Cử Thăng, huấn Mỹ, tú Tây Hồ,
Ba đứa chung nhau một cái đồ.
Mới biết trời cho sum họp mặt,
Thôi đừng chê nhỏ lại chê to!

Để Vợ Chơi Nhăng

Thọ kia mày có biết hay chăng ?
Con vợ mày kia, xiết nói năng!
Vợ đẹp, của người không giữ được,
Chồng ngu, mượn đứa để chơi nhăng.
Ra đường đáng giá người trinh thục
Trong dạ sao mà những gió trăng ?
Mới biết hồng nhan là thế thế.
Trăm năm trăm tuổi lại trăm thằng!

Đồng Tiền

Phàm kim chi nhân, duy tiền nhi dĩ
Hết tiền tiêu, tráng sĩ cũng nằm co!
Chẳng dại khôn cũng chẳng thân sơ,
Có hơi kẽm, tha hồ ngang ngửa!
Thơ rằng:
Toán lai thế sự kim năng ngữ
Thuyết đáo nhân tình kiếm dục minh
Dơ dáng thay những mặt tài tình
Co quắp lắm cũng ra hình thủ lỗ
Tiền dẫu hết, hết rồi lại có
Chữ bất nhân tạc đó không mòn.
Ai ơi giữ lấy lòng son!

Đổi Thi

Nghe nói khoa này sắp đổi thi
Các thầy đồ cổ đỗ mau đi!
Dẫu không bia đá còn bia miệng
Vứt bút lông đi, giắt bút chì!

Đi Hát Mất Ô

Đêm qua anh đến chơi đây
Giày chân anh dận, ô tay anh cầm
Rạng ngày sang trống canh năm
Anh dậy, em hãy còn nằm trơ trơ
Hỏi ô, ô mất bao giờ
Hỏi em, em cứ ậm ờ không thưa
Chỉn e rầy gió mai mưa
Lấy gì đi sớm về trưa với tình?

Đi Thi

Tấp tểnh người đi tớ cũng đi
Cũng lều cũng chõng cũng đi thi
Tiễn chân, cô mất hai đồng chẵn
Sờ bụng, thầy không một chữ gì!
Lộc nước còn mong thêm giải ngạch
Phúc nhà nay được sạch trường quy
Ba kỳ trọn vẹn, thêm kỳ nữa
Ú ớ u ơ ngọn bút chì!

Đi Thi Nói Ngông

Ông trông lên bảng thấy tên ông
Ông nốc rượu vào, ông nói ngông
Trên bảng, năm hai thầy cử đội
Bốn kỳ, mười bảy cái ưu thông
Xướng danh tên gọi trên mình tượng
Ăn yến xem ra có thịt công
Cụ xứ có cô con gái đẹp
Lăm le xui bố cưới làm chồng!

Ông Ấm Mốc

Tôi hỏi thăm ông đến tận nhà
Trước nhà có giếng, có cây đa
Vườn ao đất cát chừng ba mẫu
Nứa lá tre pheo đủ mọi toà
Mới sáu bận sinh đà sáu cậu
Trong hai dinh ở có hai bà
Trông ông mốc thếch như trăn gió
Ông chỉ phong lưu tại nước da

Ông Ấm Mốc tên là Trần Đôn Lâm, còn gọi Ấm Các, con bố chánh Cao Bằng Trần Đôn Phục.

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Ông Cò

Hà Nam danh giá nhất ông cò
Trông thấy ai ai chẳng dám ho
Hai mái trống toang đành chịu dột
Tám giờ chuông đánh phải nằm co
Người quên mất thẻ âu trời cãi
Chó chạy ra đường có chủ lo
Ngớ ngẩn đi xia may vớ được
Chuyến này ắt hẳn kiếm ăn to!

Ông Cử Ba

Cửa Vũ, ba nghìn sóng nhảy qua
Ai ngờ mũ áo đến ...ba ba
Đầu như lươn đất mà không lấm
Thân tựa xà hang cũng ngó ra
Dưới nước chẳng ưa, ưa trên cạn
Đất sét không ăn, ăn thịt gà!
Tuy rằng cổ rụt mà không ngỏng
Hễ cắn ai thì sét mới tha!

Ông Cử Thứ Năm

Ông cử thứ năm, con cái ai ?
Học trò quan đốc Tả Thanh Oai.
Nghe tin, cụ cố cười ha hả
Vứt cả dao cầu xuống ruộng khoai!
Thứ năm, ông cử ai làm nổi,
Học trò quan đốc tỉnh Hà Nội ?
Nghe tin, bà cố cười khì khì
Đổ cả riêu cua xuống vũng lội!

Ông Hàn

Hàn lâm tu soạn kém gì ai ?
Đủ cả vung, nồi, cả cóng chai
Ví thử quyển thi ông được chấm
Đù cha đù mẹ đứa riêng ai!

Tức hàn Triệu, vốn chỉ là tay nấu rượu, buôn bán, chạy được chút phẩm hàm.

Ông Hàn Bị Vợ Dọa

Ông đã ơn vua một chữ "hàn"
Nay lành mai vỡ khéo đa đoan!
Được thua hai ngả, ba câu chuyện
Khôn dại trăm năm một tiếng đàn.
Chim chuột sau này, nên gắng sức...
Lợn gà thủa ấy đã nên oan.
Có ai làm thủng, ông không biết,
Còn phải mang điều với gái ngoan.

Ông Lão

Ông lão ngày xưa tính thực hiền
Bảy ba vui thú cảnh điền viên
Sách đèn học tập năm Minh Mệnh
Áo mũ ăn ngồi xã Vị Xuyên
Giá phỏng có thi may cũng đỗ
Thôi thì không lụy thế là tiên
Đầu râu tóc bạc như mua được
Thầy bá nhà quê chán vạn tiền

Ông Tiến Sĩ Mới

Tiến sĩ khoa này đỗ mấy người ?
Xem chừng hay chữ có ông thôi!
Nghe văn mà gớm cho văn nhỉ
Cờ biển vua ban cũng lạ đời!

Ba Cái Lăng Nhăng

Một trà, một rượu, một đàn bà
Ba cái lăng nhăng nó quấy ta
Chừa được cái gì hay cái nấy
Có chăng chừa rượu với chừa trà!

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Bác Cử Nhu

Sơ khảo khoa này, bác cử Nhu
Thực là vừa dốt lại vừa ngu
Văn chương nào phải là đơn thuốc!
Chớ có khuyên xằng, chết bỏ bu!

Bảo Người Bán Sực Tắc

Sực tắc đi đêm gõ điếc tai,
Tiền thời không có biết vay ai?
Chú ơi, bán chịu tôi vài bát,
Sáng mai tôi trả một thành hai.

Nguồn: Thơ văn Trần Tế Xương, tr. 53, NXB Văn Học, 2010

Bắt Được Đồng Tiền

Đầu năm ra cửa được đồng tiền
Nào có cần đâu, được tự nhiên
Ý hẳn nhà nho sang vận đỏ
Hay là con tạo thử người đen
Muốn đem trả nợ đòi nhà lại
Hay để làm lương giúp nước liền
Của cải vua ta đâu sẵn thế
Chữ đề Tự Đức hãy còn nguyên

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Bỡn Ông Ấm Điềm

Ấm không ra ấm, ấm ra nồi
Ấm chạy lăng quăng, ấm chẳng ngồi
Chán cả đồ chuyên cùng chén mẫu
Luộc giò, nấu thịt, lại đồ xôi

Ấm là danh hiệu chỉ con nhà quan (cậu ấm, cô chiêu). Ông Ấm Điềm vốn quê Thừa Thiên, gia cảnh sa sút mới ra Nam Định làm ăn, nhà cũng ở phố Hàng Nâu.

Bản chữ nôm AB.194 có tiểu dẫn: "Ông Ấm Điềm đang ngồi chơi với ta, một chốc bỗng thấy con bé con là người nhà bà Hai Đích tới gọi: "Ông Ấm ơi! Ông về gói hộ bà tôi vài cái giò". Ông Ấm lấy làm buồn cười. Hỏi mãi thì hoá ra chủ nhà nó sai nó đi gọi thằng Ấm, nó nghe nhầm ra ông Ấm. Buồn cười quá, ta mới bỡn ông Ấm rằng..."

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Bỡn Ông Phó Bảng

Tri huyện lâu nay giá rẻ mà,
Ví vào tay tớ quyết không tha.
An Sơn tông giống người keo thực,
Bồ Thủy xưa nay của kiết à?
Đất nhị dễ thường lươn rúc ở,
Lửa nồng nên phải chuột đùn ra.
Ông mà giữ tính kiêu kỳ mãi,
Huấn đạo nguyên ông huấn đạo già!

Nguồn: Thơ văn Trần Tế Xương, tr. 103, NXB Văn Học, 2010

Bỡn Người Làm Mối

"- Việc bác không xong tôi chết ngay!"
Chết ngay? như thế vội vàng thay!
Chết riêng dễ một mình anh nhỉ?
Sống bận ra chi lũ chúng mày!
Lấy được con hầu thì nó sướng
Gẫm xem thiên hạ lắm thằng hay.
Đứa ăn, đứa ngủ, đứa nào sướng?
Đứa đắp chăn da, đứa thịt quay!

Nguồn: Thơ văn Trần Tế Xương, tr. 87, NXB Văn Học, 2010

Bỡn Tri Phủ Xuân Trường

Tri phủ Xuân Trường được mấy niên
Nhờ trời hạt ấy cũng bình yên.
Chữ "thôi" chữ "cứu" không phê đến,
Ông chỉ quen phê một chữ "tiền"!

Bợm Già

Thầy thầy tớ tớ, phố xênh xang,
Thoạt nhác trông ra ngỡ cóc vàng.
Kiện hết sở Tuần, vô sở Sứ
Khi thì thầy số, lúc thầy lang.
Công nợ bớp bơ hình chúa Chổm,
Phong lưu đài các giống ông hoàng.
Phong lưu như thế phong lưu mãi
Điếu ống, xe dài độ mấy gang ?

Một tay bợm đóng nhiều vai, thầy lang, thầy bói, thầy dùi. Tên này thường luồn lọt vào các công sở để xui nguyên giục bị kiện nhau.

Buồn Thi Hỏng

Bụng buồn còn muốn nói năng chi ?
Đệ nhất buồn là cái hỏng thi.
Một việc văn chương thôi cũng nhảm,
Trăm năm thân thế có ra gì!
Được gần trường ốc vùng Nam Định,
Thua mãi anh em cánh Bắc Kì.
Rõ thực nôm hay mà chữ tốt,
Tám khoa chưa khỏi phạm trường quy.

Cái Nhớ

Cái nhớ hình dung nó thế nào?
Khiến người ngao ngán, ngẩn ngơ sao!
Biết nhau cho lắm thêm buồn nhé
Để khách bên trời dạ ước ao!

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Câu Đối Tết

Thiên hạ xác rồi còn đốt pháo
Nhân tình trắng thế lại bôi vôi

Không dưng xuân đến chi nhà tớ?
Có nhẽ trời mà đóng cửa ai!

Nực cười thay: nêu không, pháo không, vôi bột cũng không, mà tết!
Thôi cũng được: rượu có, nem có, bánh chưng cũng có, thừa chơi!

Xuân về chớ để xuân đi, thương kẻ quạt nồng cùng ấp lạnh
Năm mới khác gì năm cũ, van người bán muối với mua vôi

Vui xuân, xuân cả một trời, có lẽ đâu đâu cũng vậy
Người học, học cho hết sách, hay là thế thế mà thôi

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Câu Đối Than Thân

Nợ có chết ai đâu, chửi chó mắng mèo eo óc
Trời để sống ta mãi, lên xe xuống ngựa có phen

Ngoài ba mươi mấy tuổi rồi, dù có chết cũng không non yểu
Sao được như vài năm trước, hãy cứ chơi cho để nợ nần

Trúc báo bình an, nỡ để vun trồng bên kẽ ngạch
Cò nhiều văn tự, cớ sao lặn lội ở bờ sông

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Cô Hầu Trách Quan Lớn

Chỉ trách người sao chẳng trách mình ?
Mình trung đâu đấy, trách người trinh ?
Áo dầy cơm nặng bao nhiêu đứa ?
Chiếu cạnh giường bên, mấy hột tình ?
Tơ tóc nỗi riêng thì xét nét
Giang sơn nghĩa cả nỡ mần thinh!
Cổ cong mặt lệnh, người đâu thế ?
Cái cóc bôi vôi khéo dại hình!

Cô Tây Đi Tu

Rứt cái mề đay ném xuống sông
Thôi thôi tôi cũng "mét xì" ông!
Âu đành chùa đó, âu đành phật
Cũng chẳng con chi, cũng chẳng chồng.
Chớ thấy câu kinh mà mặc kệ
Ai ngờ chữ "sắc" hoá ra "không"!
Tôi đây cũng muốn như cô nhỉ
Cái nợ trầu duyên rũ chửa xong.

Cảm Hứng

Xấp xỉ ba mươi mấy tuổi đầu
Trăm năm tính đốt hẳn còn lâu
Ví cho thi đỗ làm quan lớn
Thì cũng nhỏ to cưới chị hầu!
Đất nọ vẫn thường hay có chạch
Bể kia có lúc cũng trồng dâu
Hôm nay rỗi rãi buồn tình nhỉ
Thử xuống Hàng Thao đập ngón chầu

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Cảm Hoài

Thua bạc nhà đi với mẹ nhà,
Bệnh gì chẳng bệnh, bệnh tim la!
Nay đi phố Giấy, mai đầu hát,
Khi ở sông Thương, lúc tỉnh Hà.
Đeo tiếng khoa danh cho thế mỉa,
Cực lòng cha mẹ để con ra!
Nam mô cứu khổ tiêu tai nạn
Nhờ lượng Quan Âm, đức Phật Bà!

Nguồn: Thơ văn Trần Tế Xương, tr. 83, NXB Văn Học, 2010

Cảm Tết

Anh em đừng nghĩ tết tôi nghèo
Tiền bạc trong kho chửa lĩnh tiêu
Rượu cúc nhắn đem, hàng biếng quẩy
Trà sen mượn hỏi, giá còn kiêu
Bánh chưng sắp gói, e nồm chảy
Giò lụa toan làm, sợ nắng thiu
Thôi thế thì thôi đành tết khác
Anh em đừng nghĩ tết tôi nghèo!

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Cháu Khóc Cô Chồng

Người có cô, sao cháu không cô?
Nắng phơi nước mắt dễ hầu khô!
Xác xơ lông cánh con chim Việt
Nung nấu buồng gan cái ngựa Hồ
Phận gái lênh đênh nông bể ái
Nỗi nhà báo đáp chất sông Tô
Từ đây trăm sự ơn nhờ bác
Người có cô, sao cháu không cô?

Chú Mán

Phong lưu nhất ai bằng chú Mán
Trong anh em chúng bạn kém thua xa
Buổi loạn ly bốn bể không nhà
Răng chẳng nhuộm, vợ chẳng lấy, lụa là chẳng mặc
Mán chỉ làm đủ tiền tiêu vặt
Khi cao lâu, khi cà phê, khi nước đá, khi thuốc lá, khi đủng đỉnh ngồi xe
Sự đời Mán chẳng buồn nghe

Nguồn: Thơ Trần Tế Xương, Nxb Văn hóa - Thông tin, 1998

Chúc Tết

Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.
Phen này ông quyết đi buôn cối,
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.

Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:
Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu ?
Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc,
Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.

Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:
Đứa thì mua tước, đứa mua quan.
Phen này ông quyết đi buôn lọng,
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.

Lẳng lặng mà nghe nó chúc con:
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.
Phố phường chật hẹp, người đông đúc,
Bồng bế nhau lên nó ở non.

Bắt chước ai ta chúc mấy lời:
Chúc cho khắp hết ở trong đời.
Vua, quan, sĩ, thứ, người muôn nước,
Sao được cho ra cái giống người.

Khổ thơ cuối cùng có người nói là của Trần Tế Xương, có người cho rằng do người khác bắt chước giọng thơ Tế Xương mà thêm vào.

Chế Ông Đốc Học

Ông về đốc học đã bao lâu,
Cờ bạc rong chơi rặt một màu!
Học trò chúng nó tội gì thế
Để đến cho ông vớ được đầu ?

Đốc học Nam Định lúc bấy giờ.

Chế Ông Huyện Đ

Thánh cắt ông vào chủ việc thi
Đêm ngày coi sóc chốn trường qui.
Chẳng hay gian dối vì đâu vậy ?
Bá ngọ thằng ông biết chữ gì!

Ông huyện Đ được cử làm chủ một kì thi khảo của hội thánh thành Nam.

Chế Bạn Lấy Vợ Bé

Ông này mê gái, thực là mê,
Thím khách già kia cũng gớm ghê.
Mới hỏi ra chừng chê bạc ít,
Gần cheo toan sự trả cau về.
Mấy kỳ văn khó sao làm được?
Một sợi tơ hồng chẳng biết vê...
Lo việc ai bằng ông bạn Bát,
Cũng còn nhăn nhó sự nhiêu khê.

Nguồn: Thơ văn Trần Tế Xương, tr. 86, NXB Văn Học, 2010

Chế Gái Đĩ

Mình nghĩ cô mình thực gớm ghê,
Lòng son vẫn giữ nước non thề.
Ra tuồng gái hoá khi còn trẻ,
Như chuyện chồng xa lúc chửa về.
Nói nói cười cười theo giọng tỉnh,
Khăn khăn áo áo giữ màu quê.
Muốn ai thì muốn chừa đây nhé,
Tớ chẳng như ai vẽ mặt hề.

Nguồn: Thơ văn Trần Tế Xương, tr. 37, NXB Văn Học, 2010

» Liên Thông Từ CĐ lên ĐH sư phạm Tiểu học, Mầm Non | Hà Nội
» TRĂNG NGUYÊN TIÊU & TÌNH AÍ - XƯỚNG HỌA
» BỂ TRẦN LAO & ĐƯỢC THÂN MÌNH? (Xướng Họa - Ngũ Độ Thanh) - Thẩm Thy Phượng - hoanghoon
» Trần Huyền Trân -- Trần Khắc Chung
» Phân Biệt Cao Trăn Thật và Cao Trăn Giả